ដោយ ហាស់ សាន
2011-12-08
អង្គការអន្តរជាតិឈ្មោះ International Crisis Group មានទីចាត់ការធំនៅទីក្រុងប្រ៊ូសសែល ប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិក ដែលធ្វើការខាងជួយការពារមិនឲ្យមានវិបត្តិទូទាំងសកលលោក បានចេញរបាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃ៦ ធ្នូ ពិនិត្យមើលទម្ងន់សភាពការណ៍តានតឹងយោធា និងកិច្ចប្រឹងប្រែងដោះស្រាយជម្លោះតាមព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ក្នុងរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ ថាតើគួរគេយកទុកជាមេរៀន ឬជាគំរូសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិទៅអនាគតបានដែរ ឬទេ?
០៧-កុម្ភៈ-២០១១: រថយន្តយោធាដឹកជញ្ជូនប្រជាពលរដ្ឋជម្លៀសខ្លួនចេញពីភូមិស្រអែម ឃុំកន្ទួត ស្រុកជាំក្សាន្ត ទៅកាន់ភូមិថ្នល់បំបែក ឃុំថ្មី ស្រុកគូលែន ខេត្តព្រះវិហារ បន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកងទ័ពខ្មែរ-ថៃ កាលពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១។
ប្រទេសក្នុងសហគមន៍អាស៊ានបានចាប់ផ្ដើមកិច្ចប្រឹងប្រែងជួយរកសន្តិភាព តាមរយៈការចរចាបញ្ឈប់ការបាញ់គ្នា រួចឈានទៅរកការដកទ័ពរៀងៗខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្នពីតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ក្រោយពីកងទ័ពទាំងសងខាងបានបាញ់ផ្លោងដាក់ទឹកដីគ្នាទៅវិញទៅមក បណ្ដាលឲ្យពលរដ្ឋទាំងសងខាង ទាំងទាហាន ទាំងស៊ីវិល ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋសាមញ្ញស្លាប់ និងរបួសជាច្រើននាក់។
វិវាទដណ្ដើមកាន់កាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ មិនមែនជារឿងថ្មីទេ ប៉ុន្តែក្លាយជារឿងបង្កឲ្យមានការប៉ះទង្គិចខាងអាវុធដ៏ក្ដៅគគុក បន្ទាប់ពីបានស្ងាត់ជ្រងំអស់រយៈពេលជិត ៥០ឆ្នាំមកនោះ។
ថៃមិនពេញចិត្តនឹងកម្ពុជា ដែលបានចុះប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ថ្វីបើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ បានវិនិច្ឆ័យថា ប្រាសាទនេះស្ថិតក្នុងទីតាំងទឹកដីក្រោមអធិបតេយ្យភាពនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ១៩៦២ ទៅហើយ យ៉ាងណាក៏ដោយ។
អ្នកសង្កេតការណ៍និយាយថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀតមិនមែនមិនដឹងមិនឃើញសញ្ញាជាច្រើនពីឆ្នាំ២០០៨ មកទល់ឆ្នាំ២០១០ ថានឹងអាចមានការច្បាំងគ្នានោះទេ។
វិបត្តិនយោបាយនៅប្រទេសថៃ មានការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រី ការប្ដឹងផ្ដល់ពីសំណាក់ក្រុមអ្នកជាតិនិយម ការវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការ និងការប្រើលក្ខន្តិកៈរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានរារាំងមន្ត្រីថៃ មិនអាចឲ្យចរចាទ្វេភាគីជាមួយកម្ពុជា ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
ជាមួយគ្នានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានសំដែងភាពតឹងទ្រូងនឹងរឿងថៃ ហើយបានថ្លែងតិះដៀលមេដឹកនាំថៃជាសាធារណៈ ព្រមទាំងបានតែងតាំងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Thaksin Shinawatra) ដែលរដ្ឋាភិបាលថៃ តាមរកចាប់ខ្លួន ជាទីប្រឹក្សាឲ្យរដ្ឋាភិបាលខ្មែរទៀតផង។
លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ថាក់ស៊ីន បានធ្វើសន្និសីទកាសែតរួមគ្នានាភ្នំពេញ នៅថ្ងៃ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៩ ដោយធានាដល់សាធារណៈមតិថា មិនឲ្យខូចប្រយោជន៍ជាតិទាំងសងខាងឡើយ៖ «ខ្លួនខ្ញុំជាអ្នកអញ្ជើញគាត់ ជាអ្នកស្នើគាត់ឲ្យធ្វើទីប្រឹក្សាឲ្យខ្ញុំ និងទីប្រឹក្សារដ្ឋាភិបាលលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។ ពិតហើយ គឺនៅពេលមានការតែងតាំងនេះ គឺមានការប្រតិកម្មខុសៗគ្នា ក្នុងមជ្ឈដ្ឋានក្នុងប្រទេសថៃ។ ឯកឧត្ដម ថាក់ស៊ីន ជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់ជាជនជាតិថៃ គាត់មិនអាចមកធ្វើការឲ្យកម្ពុជា ដោយប្រឆាំងនឹងផលប្រយោជន៍ថៃទេ»។
លោក ថាក់ស៊ីន ក៏ឆ្លើយតបវិញដោយប្ដេជ្ញាថា នឹងប្រឹងជួយអ្នកជិតខាងរបស់លោកឲ្យអស់សមត្ថភាព៖ «ដោយបានសេចក្ដីទុកចិត្តពីលោក (ហ៊ុន សែន) និងប្រជាជនរបស់លោកខ្ញុំនឹងព្យាយាមឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យបានផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសថៃ និងប្រទេសកម្ពុជា។ យើងនឹងធ្វើការជាមួយគ្នាដើម្បីផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ»។
វិទ្យាស្ថាន International Crisis Group បានហៅសញ្ញាទាំងអស់នេះថាជាគ្រឿងផ្សំមួយជំរុញឲ្យវិវាទកម្ពុជា និងថៃ ក្លាយទៅជាការប្រើកម្លាំងអាវុធបាន ហើយថា បញ្ហាដទៃទៀតបង្ហាញអំពីភាពមិនសកម្មរបស់អាស៊ាន ជាងការរកសន្តិភាពយ៉ាងសកម្មរបស់អាស៊ាន តាមបែបអាស៊ាននោះទៅវិញ។
ដំបូងអាស៊ាន ក្នុងនាមជាប្លុកមួយដោះបញ្ហាកម្ពុជា និងថៃ មិនចេញ ហើយបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ ប៉ុន្តែរឿងហ្នឹងត្រូវបញ្ជូនមកអាស៊ាន វិញ ដែលចំពេលប្រទេសឥណ្ឌូនស៊ី ធ្វើជាប្រធានប្រចាំឆ្នាំ២០១១។ ឥណ្ឌូនេស៊ីចាប់ផ្ដើមផ្សះផ្សាជម្លោះក្នុងកាលៈទេសៈមួយដែលមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរកំពុងព្យាយាមស្វែងរកផលចំណេញខាងនយោបាយក្នុងស្រុក ដោយដណ្ដើមគ្នាចង់បានប្រជាប្រិយភាពចំពោះសាធារណជន តាមរយៈការបំផុសស្មារតីជាតិនិយមលើពលរដ្ឋរៀងខ្លួន។
នៅប្រទេសថៃ មានក្រុមអាវក្រហម ដែលគាំទ្រអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាក់ស៊ីន ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក អាភីស៊ិត វេចាជីវ៉ា (Abhisit Vejjajiva) ហើយចូលចិត្តលោក ហ៊ុន សែន រីឯក្រុមអាវលឿង គាំទ្រជំហរនយោបាយលោក អាភីស៊ិត រឿងប្រាសាទព្រះវិហារ ហើយប្រឆាំងនឹងលោក ថាក់ស៊ីន។
វិទ្យាស្ថាន International Crisis Group សរសេរថា មកទល់ពេលនេះ ការឈប់បាញ់គ្នា និងការដកទ័ពរៀងៗខ្លួនពីតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ មិនទាន់សន្មតថា ការបញ្ឈប់ភាពប្រទូសរ៉ាយដោយកម្លាំងសឹករវាងប្រទេសទាំងពីរជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះឡើយ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ (Yingluck Shinawatra) ដែលឡើងកាន់អំណាចដោយឈ្នះឆ្នោតលើលោក អាភីស៊ិត ក៏រវល់នឹងបញ្ហាទឹកជំនន់ មិនទាន់បានបង្ហាញវិធានការធានាថា វិវាទរឿងប្រាសាទព្រះវិហារនោះចប់ជាស្ថាពរនោះដែរ។ នៅដើមឆ្នាំ២០១១ ឥណ្ឌូនេស៊ីបានសម្រេចកិច្ចត្រឹមតែធានាឲ្យភាគីទាំងពីរឈប់បាញ់គ្នាចាប់ពីខែឧសភា មកតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែវិទ្យាស្ថាន International Crisis Group ថា កិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់គ្នាមានតែត្រឹមមាត់ទទេរវាងមន្រ្តីៗទាំងសងខាង ដោយឥតមានចុះហត្ថលេខាឲ្យមានជាឯកសារផ្លូវការនៅឡើយទេ។
ចំពោះការវាយតម្លៃលើវិបត្តិព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា លោកឃើញបញ្ហាមិនខុសពីរបាយការណ៍ចេញពីថ្ងៃទី៦ ធ្នូ កន្លងទៅនោះទេ ហើយម្យ៉ាងទៀត ឆ្នាំក្រោយនេះអាចមានការលំបាកកាន់តែច្រើនក្នុងរឿងព្រំដែន។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ៖ «អាស៊ានអត់មានយន្តការទៅបង្ខំសមាជិកប្រទេសជាសមាជិកណាមួយបានទេ គ្រាន់តែជាផ្លូវទូត មិនត្រង់ចំពោះ ហើយអត់មានទណ្ឌកម្មទៅទៀត។ យើងហ្នឹងមានការលំបាកបន្តិចទៅទៀត ដោយសារកម្ពុជាយើងហ្នឹង ឆ្នាំក្រោយជាប្រធាន។ ពីមុនឥណ្ឌូនេស៊ី ជាប្រធាន យើងអាចតវ៉ាទៅឥណ្ឌូនេស៊ី។ ឥឡូវនេះ យើងតវ៉ាយ៉ាងម៉េច យើងជាប្រធាន ដូច្នេះជាប្រធានផង ជាភាគីផង គេអាចចោទប្រកាន់ថា យើងអត់មានអព្យាក្រឹតភាពក្នុងនាមជាប្រធាន។ តាមយោបល់ខ្ញុំ ថៃហ្នឹងចេះតែបណ្តែតៗទៅ ដល់ខ្មែរយើងធ្វើប្រធានទៅ។ អ៊ីចឹងហើយបានជារដ្ឋាភិបាល ដូចជាចង់ឲ្យថៃជួបប្រជុំដកកងទ័ព តាមដីកាបង្គាប់របស់តុលាការអន្តរជាតិ»។
លោក ឆាំង សុង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងឃោសនាការសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ និងជាទីប្រឹក្សារាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ក៏បង្ហាញទស្សនៈរបស់លោកប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ ចំពោះរបាយការណ៍នោះ។ លោកថា អាស៊ានជាប្លុកសុភាពរាបសា ទន់ភ្លន់ហួសពេកក្នុងការផ្សះផ្សាជម្លោះទាក់ទងនឹងបញ្ហាសន្តិសុខរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។ ក្នុងនាមជាក្រុមមានអំណាចក្នុងភូមិភាគនេះ គេមានជោគជ័យក្នុងការជួបជុំគ្នា ប៉ុន្តែសោកស្ដាយត្រង់ថា គេឥតមានឆន្ទៈ ឥតមានគំនិតផ្ដើមក្នុងបញ្ហាធំៗ ដូចជាការធានាឲ្យមានសន្តិភាព និងសន្តិសុខជាដើម។ ចំពោះរឿងព្រះវិហារអាស៊ាន អាចដើរតួប្រសើរជាអ្នកចរចានាំពាក្យពីម្ខាងទៅម្ខាង តែជាស្ពានមួយអត់មាំរវាងកម្ពុជា និងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសហប្រជាជាតិ ដែលកម្ពុជា អាចធ្វើក្នុងនាមខ្លួនដោយខ្លួនឯងបាននោះ។
លោកបញ្ជាក់ដូច្នេះអំពីអាស៊ាន៖ «ជាក្រុម ជាប្លុក ជាសមាគម ជួបជុំប្រជាជនអាស៊ានទាំង ១០ប្រទេសនោះ វាល្អហើយសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗ និងទាក់ទងពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ។ ចំពោះការដោះស្រាយជម្លោះរវាងកម្ពុជា និងថៃពីរឿងព្រះវិហារហ្នឹង គឺថា អាស៊ានដូចជាគ្មានដោះរួចអីទេ ពីព្រោះអាស៊ាន ដូចជាគ្មានមនោសញ្ចេតនា ឬគ្មានមធ្យោបាយ ឬគ្មានការពិចារណាឲ្យបានដឹង ហ៊ានធ្វើការរឿងជម្លោះហ្នឹង។ ជម្លោះរវាងកម្ពុជា និងថៃ ជារឿងធំណាស់ ចំពោះអាស៊ាន ដែលកើតឡើង គឺសម្រាប់អាស៊ាន ដើម្បីរៀបចំកុំឲ្យមានជម្លោះពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌសមាជិកអាស៊ានហ្នឹងឯង។ ប៉ុន្តែខ្ញុំឃើញថា ក្នុងពេលនេះ អាស៊ានមិនបានរៀបចំឲ្យបានមធ្យ័ត ឲ្យបានជោគជ័យអ្វីទេ។ អាស៊ានហ្នឹងបើឲ្យគ្រាន់តែជួបជុំគ្នា សាកសួរគ្នាទៅវិញទៅមកនោះបាន តែឲ្យក្រៅពីហ្នឹងមិនទៅជាស្អីទេ»។
ក្រុមសង្កេតការណ៍នៃវិទ្យាស្ថាន International Crisis Group បានធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋានថា វិបត្តិព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា អាស៊ានគួរតែត្រៀមខ្លួនជានិច្ចដើម្បីទប់ស្កាត់មុនហេតុការណ៍កើតឡើងជាចំហក្នុងប្រទេសជាសមាជិក រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់ខ្លួនគួរតែមានកម្លាំងនយោបាយដើម្បីអនុវត្តសេចក្ដីសម្រេចចិត្តរួមគ្នារបស់គេ។
អាស៊ានមិនអាចពឹងផ្អែកលើភ័ព្វសំណាងថា ឆ្នាំនេះមានឥណ្ឌូនេស៊ី ជាអ្នកខ្នះខ្នែងជួយរកសន្តិភាពឲ្យប៉ុណ្ណឹងនោះទេ។ អាស៊ានគួរតែមានយន្តការដើម្បីធ្វើអន្តរាគមន៍ជួយសមាជិករបស់ខ្លួនទាន់ពេលវេលា ឬដើម្បីការពារទុកជាមុនមិនឲ្យមានការបង្ហូរឈាមគ្នាជាជាងពឹងផ្អែកលើការដូរវេនគ្នាធ្វើប្រធាន៕
No comments:
Post a Comment