Wednesday, January 23, 2013

សេចក្តីថ្លែងការណ៍ ស្ថានភាព​​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​/​លំនៅដ្ឋាន និង សកម្មជន ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១២ និង ជំហានទៅ (Situation of Land/Housing Rights and Activists in 2012 and the Way Forward)


        ថ្ងៃទី ២៣  ខែ មករា ឆ្នាំ ២០១៣
សេចក្តីថ្លែងការណ៍
ស្ថានភាព​​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​/​លំនៅដ្ឋាន និង សកម្មជន ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១២ និង ជំហានទៅ

ថ្ងៃនេះ អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​សំខាន់ៗ និង តំណាង​សហគមន៍ បាន​អំពាវ​នាវ​​ឲ្យមាន​កំណែ​ទម្រង់​ដីធ្លី​និង​លំនៅដ្ឋាន​ប្រកបដោយ​និរន្តរភាព​និង​ដោយ​មាន​ការចូលរួម​ពេញលេញ នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​កាសែត​មួយ ដែល​នៅក្នុង​នោះ​ បញ្ហា​នានា​ ដូចជា​ការបណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ ផលប៉ះពាល់​នៃ​ភាព​គ្មាន​ដីធ្លី និង ស្ថានភាព​នៃ​សកម្មជន​ដីធ្លី​និង​លំនៅដ្ឋាន នៅកម្ពុជា ត្រូវ​បាន​ពិភាក្សា។

គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃ អង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC) សមាគមការពារសិទ្ធិ មនុស្ស និង ​អភិវឌ្ឍន៍​​នៅកម្ពុជា (ADHOC) វេទិកា​នៃអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្តីពី​កម្ពុជា (NGO Forum) និង ក្រុមការងារ​ពិសេស​សិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន (HRTF) បាន​អំពាវ​សុំ​ឲ្យ​​រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ចាត់​វិធាន​ការ​ដើម្បី​គាំទ្រ​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​និង​ជនងាយរងគ្រោះ​​កម្ពុជា ទាក់ទិននឹង​ការ​កែលម្អ​វិស័យដីធ្លី​និង​លំនៅដ្ឋាន។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទទួលស្គាល់​ថា​កំណែទម្រង់ដីធ្លី​មាន​សារៈ​​សំខាន់​ក្រៃលែង​​ដើម្បី​លើកកម្ពស់​ស្ថេរភាព​សង្គម និង ដើម្បី​សម្រេច​បាន​គោលដៅ​រួម​នៃ​ការ​កាត់បន្ថយ​ភាពក្រីក្រ។ ប៉ុន្តែ នៅមាន​បញ្ហា​ជាច្រើន​ដែល​ត្រូវ​ដោះស្រាយ។

ចំនួន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​និង​ជនងាយរងគ្រោះ​កាន់តែច្រើនឡើង ​បាននឹងកំពុងទទួលរងការ​បណ្តេញ​ចេញ​ពី​ដី​របស់​ពួកគេ។ ការបណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ​បាន​​​ធ្វើ​ឲ្យ​​ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ​ធ្លាក់​ចុះ និង ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ​ជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគាត់ 

តាំងពីឆ្នាំ ២០០០ មក យ៉ាងហោចណាស់​ប្រជាជន​ចំនួន ៧០០.០០០ ក្នុង​ទូទាំងប្រទេស​បាន​ទទួល​រង​ផលប៉ះពាល់​ពី​ការចាប់​យកដី និង ការ​រើ​លំនៅដ្ឋាន​ដោយ​បង្ខំ រួមមាន​ប្រជាជន​ចំនួន ៥១.០០០ នាក់​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១១។  នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ យ៉ាងហោចណាស់​ប្រជាជន​ចំនួន ១៤៥.០០០ នាក់ ឬ ប្រហែល ១០% នៃ​ចំនួន​ប្រជាជន​នៃ​រាជធានី ត្រូវ​បាន​បណ្តេញ​ចេញ​ តាំងពី​​ឆ្នាំ ២០០០។ នៅ​ចុងឆ្នាំ ២០១១ ប្រជាជន​ជិត ៤០.០០០ នាក់ ស្ថិត​ក្រោម​ការ​គម្រាមកំហែងភ្លាមៗ​នៃ​ការបណ្តេញ​ចេញ។

លោក សៀ ភារម្យ ប្រធាន​លេខា​ធិការដ្ឋាន​នៃ​ក្រុមការងារ​ពិសេស​សិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន (HRTF) បាន​មាន​ប្រសាសន៍ថា “សហគមន៍​កាន់​តែ​ជួប្រទះ​ហានិភ័យ​នៃ​ការបណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ និង សំណង​មិនគ្រប់គ្រាន់” ។

លោក​បានមានប្រសាសន៍​​បន្ថែមថា បន្ថែម​លើ​ការបណ្តេញ​ចេញ​នៅ​តំបន់​បឹងកក់ ការរំលោភ​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​​សិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន​បាន​កើតឡើង​នៅ​ដើម​​ឆ្នាំ ២០១២ នៅ​​សហគមន៍​បុរីកីឡា

តំណាង​សហគមន៍ ក៏​​និយាយ​ផងដែរ ​ដោយ​លើកឡើង​ពី​បទពិសោធន៍​របស់​ពួកគេ​ចំពោះ​ការរំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្សដែល​បាន​កើតឡើង​នៅ​តំបន់​បឹងកក់ និង ខេត្ត​ពោធិសាត់

លោក ឈិត សំអាត នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​វេទិកា​នៃអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្តីពី​កម្ពុជា បាន​និយាយ​ថា មាន​ភាពចាំបាច់​ត្រូវ​កែលំអ​ស្ថានភាព​នៃ​ប្រជាជន​ងាយរងគ្រោះបំផុត​នៅ​កម្ពុជា​ទាក់ទិននឹង​ការកាន់កាប់ដី។
វាគឺជា​ប្រការ​សំខាន់​បំផុត​ដែល​យើង​ត្រូវ​មើលឃើញ​វឌ្ឍនភាព​នៅក្នុង​វិស័យ​ទាំងនេះ​នៅកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ន ភាពគ្មានដីធ្លី​ត្រូវ​បាន​ប៉ាន់ស្មាន​ថា​មាន​ពី ២០-២៥% ក្នុង​ចំណោម​ចំនួន​ប្រជាជន​សរុប។

ទោះបី​ជា​ការ​ចាប់​យកដី​គឺជា​បញ្ហា​សំខាន់​ខ្លាំង​ក្តី ក៏​គេ​ឃើញ​មាន​ការបារម្ភ​ផងដែរ​អំពី​ផលប៉ះពាល់​នៃ​ការវិនិយោគ​​បរទេស​ធំៗ​នៅក្នុងវិស័យ​កសិកម្ម និង កសិ-ធុរកិច្ច តាមរយៈ​ការ​ផ្តល់​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច (ELCs)

លោក សុខ សំអឿន ប្រធាន​​គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃ អង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC) បាន​លើកឡើងថា យើង​ត្រូវ​ការ​តម្លាភាព​បន្ថែមទៀត​លើ​បញ្ហា​នេះ ដែល​នៅក្នុង​នោះសម្បទាន​​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​តែ​បន្ត​មាន ទោះបី​ជារាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ប្រកាស​ឱសានវាទ​លើ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​ក្តី

វាគឺជា​ប្រការ​សំខាន់​បំផុត​ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា​ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​ការ​ពិនិត្យមើលឡើងវិញ​លើសម្បទាន​​ដី​សេដ្ឋកិច្ច ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ប្រកបដោយ​តម្លាភាព​និង​ដោយ​មាន​ការចូលរួម និង ​ព័ត៌មាន​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ជាសាធារណៈ។

អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល បាន​សម្តែង​កង្វល់​ដ៏​ធំ​អំពី​ស្ថាន​ភាព​របស់​សកម្មជន​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​និងសិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន។ ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១២ កំណើន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​និង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​បាន​កើតឡើង​ នៅពេល​ដែល​​សហគមន៍​ព្យាយាម​សង្គ្រោះ​លំនៅដ្ឋាន​របស់​ខ្លួន។

លោក ធន សារ៉ាយ ប្រធាន​ សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និង ​អភិវឌ្ឍន៍​​នៅកម្ពុជា (ADHOC) បាន​បន្ថែមថា យើង​ខ្ញុំ​សូម​អំពាវនាវ​ដល់​រាជរដ្ឋាភិបាល​​​ដោះលែង​លោក​ស្រី យ៉ោម​ បុប្ឆា សកម្មជន​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​និង​លំនៅដ្ឋាន និង ជាអតីត​អ្នក​រស់នៅ​​បឹងកក់ ដែល​នៅពេល​ថ្មី​ៗ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ផ្តន្ទាទោស​ដាក់​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល​បី​ឆ្នាំ ចំពោះ​ការពាក់ព័ន្ធ​របស់​លោកស្រី​នៅក្នុង​ការព្យាយាម​ការពារ​លំនៅដ្ឋាន​របស់​សហគមន៍ និង ទាមទារ​សំណង​គ្រប់គ្រាន់​ ក្រោយពេល​ដែល​រាជរដ្ឋាភិបាល​បាន​ជួល​ដី​ពួកគេ​សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍ។”

វាគ្មិន​ទាំងឡាយ​ បាន​ទទួលស្គាល់​ថា​គំនិតផ្តួចផ្តើម​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​​កំណែទម្រង់ដីធ្លី និង បទបញ្ជា​លេខ ០១ គឺមានលក្ខណៈទាន់​ពេល​និង​គួរ​ឲ្យ​សរសើរ ប៉ុន្តែមាន​បញ្ហា​ប្រឈម​ក្នុង​ការអនុវត្ត។ ការ​កាប់​ឆ្ការ​ដី​ដាំដំណាំ​និង​ការ​ទន្ទ្រាន​យកដី​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ នៅ​តែ​កើតឡើង។ ដោយឡែក ជនជាតិដើម​ភាគតិច​ជួប​ប្រទះ​ការលំបាក។ មានភាពចាំបាច់​ត្រូវ​ផ្តល់​អាទិភាព​ចំពោះ​ការចុះបញ្ជីដី​ធ្លីមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ​ជូន​​សហគមន៍​ក្រីក្រ​នៅតាម​ខេត្ត​និង​ក្រុង​ដែល​មាន​វិវាទ ដោយជៀសវាង​មិនរាប់បញ្ចូលក្នុង​​កិច្ចដំណើរការ​នេះ។
តំណាង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល បាន​និយាយថា​ស្ថានភាព​ទាក់ទិននឹង​ការ​ចាប់​យកដី ភាពគ្មានដីធ្លី និង ការ​ចោទប្រកាន់​​សកម្មជនដីធ្លី មាន​លក្ខណៈ​កាន់​តែ​ដុនដាប​​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១២។ ពួកគេ​បាន​អំពាវនាវ​សូមឲ្យ​​រាជរដ្ឋាភិបាល​​អនុវត្ត​កំណែទម្រង់​ ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ទាំងនេះ​​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០១៣។ អាស្រ័យ​ហេតុនេះ ពួកគេ​បាន​ដាក់​ជូន​​អនុសាសន៍​ខាងក្រោម​នេះ​ជូន​​រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាៈ

អនុសាសន៍៖
·         បញ្ឈប់​ការបណ្តេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ និង ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​​សហគមន៍​ទទួល​បាន​ការប្រព្រឹត្តិ​ប្រកបដោយ​យុត្តិធម៌​ទាក់ទិននឹង​សំណង​ និង​ ទីកន្លែង​នៃ​ការតាំង​លំនៅដ្ឋាន​ថ្មី​នៅ​ពេល​មាន​ការ​​រើ​លំនៅ​ដ្ឋាន។
·         ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​​ការចុះបញ្ជីដី​ជាប្រព័ន្ធ​ជូន​សហគមន៍​ក្រីក្រ​នៅតាម​ខេត្ត​និង​នៅទីក្រុង និង ពន្លឿន​ការផ្តល់​កម្មសិទ្ធិដីធ្លី
·         ធានា​ឲ្យ​បាននូវនីតិវិធី ការសន្ទនា​សមស្រប ព័ត៌មាន​សមស្រប និង ការចរចារ​ប្រកបដោយ​យុត្តិធម៌ទាក់ទិននឹង​ការ​តាំងលំនៅដ្ឋាន​ថ្មី​នៃ​សហគមន៍។
·         ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​ឱសានវាទ​លើ​​សម្បទាន​​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​ត្រូវ​បាន​គោរព​អនុវត្ត​យ៉ាង​ពេញលេញ និង ថា​ពុំ​មាន​​ផ្តល់​សម្បទាន​​ដី​សេដ្ឋកិច្ច​អនាគត​ទៀតទេ។ ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​នីតិវិធី​នៃ​ការពិនិត្យមើល​ឡើង​វិញ​នូវ​សម្បទាន​ដី​សេដ្ឋកិច្ច គឺ​មាន​តម្លាភាព និង ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ជា​អាទិភាព​មួយ។
·         ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​វិវាទ​បច្ចុប្បន្ន​រវាង​សម្បទានិក​​ដី​សេដ្ឋកិច្ច និង ​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ត្រូវ​បាន​ដោះស្រាយ​​​​​តាម​ពេល​វេលា​សមស្រប។
·         ការកំណត់​​ព្រំប្រទល់ៈ ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​ការការកំណត់ព្រំប្រទល់​ដី​របស់​រដ្ឋ​ និង ដី​ឯកជន ក៏ដូចជា តំបន់​ការពារ និង តំបន់​ព្រៃ​សហគមន៍ ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ជាអាទិភាព​មួយ និង ដំណើរការប្រកប​តម្លាភាព។ សូម​ផ្សព្វផ្សាយ​ជាសាធារណៈ​នូវ​ផែនទី​ដី​របស់​រដ្ឋ។
·         ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​សារាចរ​លេខ ០៣ ដែល​គាំទ្រ​គំនិតផ្តួចផ្តើម​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ ត្រូវ​បាន​គាំទ្រ​តាមរយៈ​​ការបើក​ទូលាយ​ដោយ​អាជ្ញាធរ​នៅក្នុង​ការ​កំណត់​ដំណោះស្រាយ​លំនៅដ្ឋាន​សមរម្យ និង បំភ្លឺ​នីតិវិធី​ជុំវិញ​ការអនុវត្ត​សារាចរ​នេះ។
·         ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​បទបញ្ជា​លេខ ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត ដើម្បី​គាំទ្រ​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​និង​ងាយរងគ្រោះ​កម្ពុជា និង ថាបញ្ជា​នេះ​មិនធ្វើ​ឲ្យ​ខូចខាត​ដល់​​ការចុះ​បញ្ជី​ដី​សហគមន៍​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគតិចឡើយ។
·         សូម​ដោះលែង​សកម្មជន លោកស្រី យ៉ោម​ បុប្ផា និង បញ្ឈប់​ការរារាំង​ដល់​សកម្មភាព​គ្មាន​ហិង្សា​ដោយ​​សហគមន៍ ដូចជា​ធ្វើញ្ញ​ត្តិ​ និង សំណើ​ជាដើម។
·         ធានា​ឲ្យ​បាន​ថា​ព័ត៌មាន​អំពី​ការវិនិយោគ​នាពេលអនាគត​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ជាមុន និង ​ការសិក្សា​វាយតម្លៃ​ហេតុប៉ះពាល់​បរិស្ថាន​និង​សង្គម​ពេញលេញ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត។
·         ពិគ្រោះ​ជាមួយ​​សហគមន៍​រងផលប៉ះពាល់​មុនពេល​អនុវត្ត​គម្រោង​អភិវឌ្ឍ​ ទន្ទឹម​គ្នា​នឹង​ការ​អនុវត្ត​ទស្សនាទាន​នៃ​ការយល់ព្រម​ដោយ​សេរី ជាមុន និង ដោយ​មាន​ព័ត៌មាន​គ្រប់គ្រាន់។
·         ផ្សព្វផ្សាយ​ជាសាធារណៈ​នូវព័ត៌មាន​ស្តីពី​កិច្ចសន្យា​និង​កិច្ចព្រមព្រៀង ប្រាក់ចំណូល និង ចំណាយ។
·         ពន្លឿន​កិច្ចដំណើរការ​ទទួលស្គាល់សហគមន៍​ព្រៃឈើ​​ និង តំបន់ការពារ។
·         អនុម័ត​និង​អនុវត្ត​គោលនយោបាយ​ជាតិ​ស្តីពី​លំនៅ​ដ្ឋាន​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ព្រាង​តាំងពី​ឆ្នាំ ២០០៦។
ព័ត៌មាន​បន្ថែម សូម​ទាក់ទង៖
លោក ឈិត សំអាត នាយក​ប្រតិបត្តិ វេទិកា​នៃអង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ ០១២ ៩២៨ ៥៨៥
លោក ចាន់ សាវ៉េត អនុសមាគមន៍​អភិវឌ្ឍន៍​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា (ADHOC) ០១៦ ៦៦៧ ៣៧៣
លោក សួន ប៊ុនស័ក្តិ អគ្គលេខា​ធិការ គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃ អង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC) ០៩២ ៣៤៤ ៣៥៧
លោក សៀ ភារម្យ ប្រធាន​លេខាធិការដ្ឋាន​ ក្រុមការងារ​ពិសេស​សិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន (HRTF) ០៦០ ៣១៣ ៤៥១

MEDIA STATEMENT                             

23  Jan 2013
Situation of Land/Housing Rights and Activists in 2012 and the Way Forward
Major NGOs and community representatives today called for sustainable and inclusive land and housing reforms, in a media conference at which issues such as forced evictions, the impact of landlessness and the position of land and housing activists in Cambodia were discussed.

The heads of The Cambodian Human Rights Action Committee (CHRAC), the Cambodian Human Rights Development Association (ADHOC), the NGO Forum on Cambodia and the Housing Rights Task Force (HRTF) called on the Royal Government of Cambodia to take measures to support Cambodia’s poor and vulnerable people in regard to land and housing improvements.

The RGC recognizes that land reform is vital to enhance social stability and to meet the overall goal of poverty reduction. Yet many issues need to be addressed. Escalating numbers of poor and vulnerable people are being driven from their land.  Forced evictions have degraded the livelihoods of communities and affected on their basic human rights

Since 2000 at least 700,000 people across the country have been affected by land grabbing and forced displacement, including 51,000 people in 2011.  In Phnom Penh at least 145,000, or approximately 10% of the city’s population, have been evicted since 2000. At the end of 2011 almost 40,000 residents were under immediate threat of eviction.

Communities are increasingly at risk of forced evictions and inadequate compensation, said Mr Sia Phearum, HRTF Secretariat Chief.

“In addition to the Boeng Kak Lake evictions, serious housing rights violations occurred in early 2012 at Borey Keila community”, he said.

Community speakers also spoke outlining their own experiences of violations of human rights which have occurred at Boeng Kak Lake and Pursat Province.
Mr Chhith Sam Ath, Executive Director of the NGO Forum on Cambodia, said that there was an urgent need to improve the position of Cambodia’s most vulnerable in regard to land possession.

“It is vital that we see progress in these areas in Cambodia. Currently landlessness is estimated at between 20-25% of the total population.”
While land grabbing is the critical issue, there are also concerns over the effects of large scale foreign investments in agriculture and agri-business through the granting of Economic Land Concessions (ELCs).

“We need greater transparency on the issues of which ELCs are still proceeding, despite the Government’s stated moratorium on these”,  said Mr Sok Sam Oeun, CHRAC Chairman.

It is vital that RGC ensures that the announced review of ELCs is carried out in a transparent and participatory way and that information is made publicly available.
NGOs expressed great concern over the position of land and housing rights activists.  During 2012 increasing arrests and human rights violations occurred as communities sought to save their homes.

“We call on the Government to release Ms Yorm Bopha, land and housing rights activist and former Boeng Kak Lake resident, recently jailed for three years for her involvement in trying to protect the community’s homes and gain adequate compensation after the government leased their land for development, “ said ADHOC President Mr Thun Saray.

Speakers acknowledged that the Government’s initiatives in land reform and Executive Order 01 are timely and laudable, but there are challenges in implementation.  Clearance of crops and land encroachment by companies still occur. Indigenous people are particularly disadvantaged. There is a need for prioritizing systematic land registration for poor communities in provinces and cities where disputes occur, avoiding further exclusions of areas from this process
NGO representatives said that the position in regard to land grabbing, landlessness and prosecution of activists had worsened in 2012. They called on the Government to enact reforms to address these issues in 2013. They therefore put forward the following recommendations to be accepted by the RGC as follows:

RECOMMENDATIONS:
·         End forced evictions, and ensure communities are fairly treated in regard to compensation and relocation sites when movement occurs
·         Prioritize  systematic land registration for poor communities in provinces and cities and expedite granting land ownership
·         Ensure due process, proper dialogue, appropriate information and fair negotiation regarding relocation of communities
·         Ensure the process of review of Economic Land Concessions is transparent
·         Ensure that existing disputes between ELC concessionaires and local communities are resolved in due time
·         Boundary demarcation – ensure that the demarcation of state land and private land, as well as protected areas and community forestry areas are carried out as a priority and that the process is transparent. Make a State Land Map database publicly accessible.
·         Ensure that Circular 03, supporting sub-national level initiatives, is supported through openness of authorities in identifying decent housing solutions, and clarify the process surrounding its implementation
·         Ensure that Executive Order O1 is implemented to support the poor and vulnerable of Cambodia and that it is not undermining Indigenous Peoples communal land registration
·         Free land activist Ms Yorm Bopha, and end obstruction of non-violent activities by communities, such as petitions and requests
·         Ensure that information about upcoming investments is disseminated in advance and full environmental and social impact studies are undertaken
·         Consult with affected communities before proceedings with developments, while following the concept of Free, Prior, Informed Consent
·         Make publicly available information on contracts and agreements, revenues and spending
·         Do not grant concessions for community lands which have been already registered
·         Speed up the process of community forestry and protected area recognition
·         Adopt and implement National Housing Policy, which has been drafted since 2006.
For further information, please contact
Mr Chhith Sam Ath, Executive Director, NGO Forum 012 928 585
Mr Chan Soveth, Deputy Head, Lands Right Unit of ADHOC, 016 667 373
Mr Suon Bunsak, Executive Director, CHRAC, 092 344 357
Mr Sia Phearum, Chief of Secretariat, HRTF 060 313 451



Tuesday, January 22, 2013

EXAMINATION OF JUDICIAL ADMISSION IN CIVIL PROCEDURE: TOWARDS A MECHANISM BEST FOR ALL



In civil disputes, it is generally up to the parties to initiate and instigate litigation, investigate facts, and present proof and legal arguments to the tribunal. As a result, the function of the court is limited to adjudicating the issues raised by the parties on the proof they have presented and with few exceptions, court will waive the issues, objections or points that parties have failed to raise, mention or make. However, it is not always the case that the parties who have asserted facts must prove the existence of the facts. There are exceptions in which courts employ some facts asserted by a  party as the basis of judgment without requiring parties to prove them. The civil procedural laws of many countries stipulate these exceptions.

Article 179 of the Code of Civil Procedure of Japan, for example, stipulates that the “[f]act admitted by a party before a court shall not be required to be proven.” Similarly, the Code of Civil Procedure of Cambodia prescribes in its Article 123 “[f]act admitted to by a party in court (…) need not be proven by evidence.” In addition, Rule 36 (b) of the Federal Rules of Civil Procedure of the United States of America contain not the similar provisions that specifically mention about the fact, but prescribe more broadly that “[a] matter admitted under [Rule 36] is conclusively established unless the court (…) permits the admission to be withdrawn or amended.”

Japanese scholars and court practices have long developed the theories of admissions, while the Federal Rules of Civil Procedure of America provide how an admission may be established. However, admission is merely a term in our civil procedure code, while its concept is absent and the court practices provide little or no basis for any conception. Leaving such situation remains status quo will harm the civil justice system of Cambodia because courts can arbitrarily presume that there is a judicial admission related to a particular fact that the court could base its judgment on to determine the claim of a party. Therefore, it is necessary that Cambodian scholars introduce a proper admission system to Cambodian civil procedure.

This dissertation serves this purpose. It aims at giving a recommendation on a proper judicial admission system to Cambodia to solve the current problem, the lack of judicial admission system to realize the spirit of our current law and to serve as one among effective tools to apply civil justice system.

You can download the full text of this article by clicking here. 

Thursday, January 17, 2013

Where is the rank for Cambodia for Freedom in World 2013


Through report of Freedom House issued about its report on Freedom in the World 2013, Cambodia still worsen country and Not free. Indonesia is the best country which has provided freedom to its people among five worse countries (Brunei, Burma, Cambodia, Lao and Vietnam). However, other countries like Est Timor, Philippine, Singapore and Thailand are rated rank into the partly free country.

Freedom’s Trajectory in 2012

The number of countries exhibiting gains for the past year, 16, lagged behind the number with declines, 28. The most noteworthy gains were in Egypt, Libya, Burma, and Côte d’Ivoire. While the Middle East experienced some of the most significant improvements, it also registered major declines, with a list of worsening countries that includes Iraq, Jordan, Kuwait, Lebanon, Oman, Syria, and the United  Arab Emirates. Declines were also noted in a number of countries in Eurasia and sub-Saharan Africa.

An assessment of the Freedom in the World indicators over the past five years shows the  greatest gains in the Asia-Pacific and MENA  regions, and the most pronounced declines in sub-Saharan Africa. The Eurasia subregion registered the lowest scores for political rights, while MENA had the worst scores for civil liberties categories. The Hispanic America subregion also saw declines in most indicators, especially in the civil liberties categories.  

If you want to read Cambodia rank, please get a look in page 14 of this report. 

The full report, please click link here. 

.......................................................
 Law Journal of Cambodia(LJC) is a non-political and independent team who volunteer working for disseminating laws and information regarding development and human rights situation in Cambodia. All comment or idea of LJC cannot be claimed in front of court and other purpose. LJC just provide ways for people to understand the context of law and other issues. LJC wants people to understand the law and live in peaceful means. If you need inquiry, please drop your e-mail to cambodianlawjournal@gmail.com. Facebook: http://www.facebook.com/law.cambodia If you want to join with group to discuss law please link here: http://www.facebook.com/groups/405507152815204/ Welcome all comments on this blog ព្រឹតិ្តបត្រច្បាប់កម្ពុជា (ព ច ក)គឺជាក្រុមឯករាជ្យ និងមិនមែនជាបក្សនយោបាយ ទេ ជាក្រុមស្ម័គ្រចិត្តដែល ធ្វើការ​ សម្រាប់ធ្វើ ការផ្សព្វផ្សាយអំពីច្បាប់ និងព័តមាន ដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ រាល់មតិ យោបល់នៅក្នុងព្រឹត្តនេះមិនអាចយកទៅធើ្វជាអំណះ អំណាង ចំពោះមុខ តុលាការ រឺក្នុងគោលបំណងអ្វីផ្សេងទៀតឡើយ។ ព​ ច ក​ គ្រាន់ផ្តល់ នូ​វ​ចំណេះដឹងច្បាប់ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឌប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនលោក អ្នកចង់ដឹងព័តមានបន្ថែមអំពី ព ច ក សូមផ្ញើអីម៉ែលមកយើងខ្ញុំ។​ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៌រាល់មតិលំអដល់ ព ច ក៕

Wednesday, January 16, 2013

សំណួរចម្លើយក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីអំពីអនុសារសាលក្រម និងការអនុវត្តសាលក្រម (Khmer and English). Question related to Civil Final Judgment


សំណួរចម្លើយពាក់ព័ន្ធនឹងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី    
(ការបញ្ជូនអនុសារសាលក្រមទៅភាគី ពេលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ)

១- តើតុលាការបានបញ្ផូនអនុសារសាលក្រមទៅភាគីបន្ទាប់ពីប្រកាស សាលក្រម ប៉ុន្ដែភាគីដែល​ចាញ់ក្ដី​មិនទទួលការបញ្ផូននេះទេ តើកាល បរិច្ឆេទណាដែលគេ ត្រូវរាប់ សម្រាប់សាលក្រមចូលជាស្ថាពរ?
២- តើគេអាចសរសេរអំពីកាលបរិច្ឆេទនៃការចូលជាស្ថាពររបស់សាលក្រមនៅ ក្នុងលិខិតសាលក្រមបាន​ដែរឬទេ?
៣- នៅពេលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ តើគេត្រូវសរសេរអ្វីលើសាលក្រម នោះ? 
៤- ពេលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ អ្នកឈ្នះក្ដីបានសុំឱ្យតុលាការចេញសាល ក្រមដើម្បីយកទៅអនុវត្ដ តើតុលាការ​ចេញជាអនុសារសាលក្រម ឬ សាលក្រម ដើម ទៅឱ្យអ្នកដាក់ពាក្យសុំ?
         
ចំលើយ  

មាត្រាដែលទាក់ទង     ១-មាត្រា ២៦៤. មាត្រា ២៥២ កថាខណ្ឌទី២ នៃក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ២-មាត្រា ១៨៨ និង មាត្រា ១៨៩ នៃក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ៣- មាត្រា  ២៥៨ កថាខណ្ឌទី១ ៤-មាត្រា ២៥៨ កថាខណ្ឌទី១ និង មាត្រា ៣៤៩ នៃក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី        
        
១-បណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍ត្រូវធ្វើនៅក្នុងអំឡុងពេលមួយខែ ដោយគិតចាប់ពីថ្ងៃ ដែលបានទទួលការបញ្ផូន​លិខិតសាល​ក្រម (មាត្រា ២៦៤ កថាខណ្ឌទី១) បើមិនដូច្នោះទេ សាលក្រមនឹងចូលជាស្ថាពរ (មាត្រា ១៩៣ កថាខណ្ឌទី១)​។  ក្នុងករណីជនដែលត្រូវទទួលការបញ្ផូនបដិសេធមិនទទួលយកដោយគ្មាន ហេតុផល​ត្រឹមត្រូវទេ ឯកសារ (លិខិតសាលក្រម)អាចទុកចោលនៅកន្លែង ដែលត្រូវធ្វើការបញ្ផូននោះបាន (មាត្រា ២៥២ កថាខណ្ឌទី២)។ ការបញ្ផូន បែបនេះ (ការបញ្ផូនដោយទុកចោលនៅកន្លែងត្រូវបញ្ផូន) មានអនុភាពផងដែរ។ ដូច្នេះ បើភាគីចាញ់​ក្ដីមិនទទួលការបញ្ផូនដោយគ្មានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ តុលាការ​អាចបញ្ផូនលិខិតសាលក្រមនោះដោយប្រើ​មធ្យោបា​យការបញ្ផូនដោយ ទុកចោល (មាត្រា ២៥២ កថាខណ្ទទី២) ហើយតុលាការត្រូវរាប់ថ្ងៃដែល សាលក្រម​ចូលជាស្ថាពរចាប់ពីថ្ងៃដែលការបញ្ផូនដោយ​ទុក​ចោលត្រូវបានធ្វើ។  

២-ការអនុវត្ដ នៅប្រទេសជប៉ុន យើងមិនសរសេរអំពីកាល បរិច្ឆេទដែល សាលក្រម ចូលជាស្ថាពរ​ក្នុង​លិខិតសាលក្រមទេ។ យើងមិនសរសេរក្នុងលិខិត សាលក្រមនូវពាក្យ “សាលក្រមនេះនឹងចូលជា​ស្ថាពរ​បន្ទាប់កាលបរិច្ឆេទនៃ អំឡុងនៃបណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍បានកន្លងហួស” នោះទេ។ ពីព្រោះក្រមនីតិវិធី​រដ្ឋប្បវេណី​ជប៉ុនមិនតំរូវឱ្យចៅក្រមសរសេរអំពីកាលបរិច្ឆេទដែល សាលក្រមត្រូវចូលជាស្ថាពរនោះឡើយ​។ ហើយ​កាលបរិច្ឆេទនេះទៀត សោទិ៍ ភាគីឬ អ្នកតំណាងដោយអាណត្ដិអាចដឹងបានដោយងាយ ដោយ​ហេតុថា ខ្លឹមសារ​នេះត្រូវបាន ចែងនៅក្នុងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីរួចហើយ។  នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី​មិនតម្រូវឱ្យចៅក្រមសរសេរ អំពីកាលបរិច្ឆេទសម្រាប់សាលក្រមចូលជាស្ថាពរដែរ។ ដូច្នេះលោកមិនចាំបាច់ សរសេរ​អំពីកាលបិរច្ឆេទនេះនៅក្នុងលិខិតសាលក្រមទេ។ ប៉ុន្ដែប្រសិនបើលោក គិតថា លោកគប្បីសរសេរ​កាលបរិច្ឆេទនោះនៅក្នុងលិខិតសាលក្រមជាការ ប្រសើរសម្រាប់ឱ្យភាគីមាន​ភាពងាយស្រួល លោកអាច​សរសេរបាន។ វា អាស្រ័យទៅលើការអនុវត្ដនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។  

៣- ប្រសិនបើភាគីត្រូវការនូវសេចក្ដីបញ្ផាក់អំពីថ្ងៃដែលសាលក្រមចូល ជាស្ថាពរ ភាគីអាចសុំឱ្យចេញ​សេចក្ដី​បញ្ផាក់អំពីថ្ងៃដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ បាន យោងតាម មាត្រា ២៥៨ កថាខណ្ឌទី១។  ខ្ញុំគិតថា លោក​មិនគួរសរសេរអំពីថ្ងៃដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរនៅលើ លិខិតសាលក្រមទេ ពីព្រោះវា​អាចធ្វើឱ្យមានការ​ភាន់ច្រឡំ ម្យ៉ាងទៀត បើ លោកសរសេរកាលបរិច្ឆេទនៅក្នុងអនុសារសាលក្រមមួយក្នុង ចំណោម​អនុសារ​សាល​ក្រមផ្សេងទៀត នោះវានឹងមានអនុសារសាលក្រម ដែលមានកាលបរិច្ឆេទ អនុសារសាល​ក្រមដែលគ្មាន​កាលរិច្ឆេទ និង ច្បាប់ដើមនៃមូលសាលក្រមដែល គ្មានកាលបរិច្ឆេទ។ ការអនុវត្ដនៅប្រទេសជប៉ុន យើងមិន​សរសេរអំពីកាលបរិច្ឆេទនៃការចូលជា ស្ថាពរ របស់សាលក្រម នៅលើលិខិតសាលក្រមទេ។  នៅជប៉ុន បើភាគីចង់បាននូវលិខិតបញ្ផាក់អំពីកាលបិរច្ឆេទនៃសាលក្រម ចូលជាស្ថាពរ ភាគីអាចសុំឱ្យចេញលិខិតបញ្ផាក់​ជំនួសការសរសេរអំពីកាល បរិច្ឆេទចូលជាស្ថាពរ នៃសាលក្រមនៅលើលិខិតសាលក្រម។  លិខិតបញ្ផាក់នេះត្រូវបានចេញដោយក្រឡាបញ្ផី។  

៤- ពេលដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ ភាគីដែលឈ្នះក្ដីជាធម្មតាបានទទួល នូវអនុសារសាលក្រម ពីព្រោះ​អនុសារសាលក្រមត្រូវបានបញ្ផូនឱ្យភាគីក្នុង អំឡុងពេល ២សបា្ដហ៍ ដោយគិតចាប់ពីថ្ងៃដែលបាន​ប្រកាស​សាលក្រមនោះ (មាត្រា ១៩០)។ ហើយឯកសារដែលត្រូវភ្ផាប់ជាមួយពាក្យសុំឱ្យអនុវត្ដដោយ បង្ខំគឺមិន​មែនជា​ច្បាប់ដើម នៃមូលសាលក្រមទេ ប៉ុន្ដែវាជាអនុសារសាលក្រម (មាត្រា ៣៤៩)។  ប៉ុន្ដែ បើភាគីដែល​ឈ្នះក្ដីបាន​ធ្វើ​បាត់អនុសារសាលក្រមដែលត្រូវបានបញ្ផូន ទៅឱ្យខ្លួន ភាគីនោះអាចសុំ​តុលាការ​ឱ្យចេញនូវអនុសារសាល​ក្រមបាន យោង តាមមាត្រា២៥៨ កថាខណ្ឌទី១។  ច្បាប់ដើមនៃមូល​សាលក្រម​ត្រូវរក្សាទុកនៅតុលាការ ហើយមិនត្រូវ ប្រគល់ច្បាប់ដើមនៃមូលសាលក្រមនេះទៅឱ្យភាគី​ឡើយ ពីព្រោះតុលាការមិន អាចចេញអនុសារសាលក្រមទៀតបានឡើយ បើតុលាការមិនបានរក្សាទុកនូវ ច្បាប់ដើមនៃមូលសាលក្រម។      

Questions
1-      Court served authenticated copy of judgment to parties, but the loser party didn’t accept it, which date is counted for final judgment?
2-      Can it be written the date of finality of judgment in original written judgment?
3-      What should be written in the judgment when judgment becomes the finality?
 When the judgment becomes finality, winner asked court to issue judgment in order to execute, does court issue authenticated copy of judgment or original judgment?

Answer:
1-
An Uttor appeal must be filed within one month from the date that service of the written judgment was received (264(1)) and otherwise, the judgment becomes final (193(1)).
Where the person to receive service unreasonably refuses to receive service, the document (written judgment) may be left at the location where the service is to be made (252(2)). This kind of service, the service of leaving at the location, is also effective. Therefore if the loser party didn’t receive service unreasonably, the court may serve the written judgment by means of the service of leaving at the location (252(2)) and the court shall count the date for the judgment to become final from the date that the service of leaving at the location was made.
2-
In Japanese practice, we don’t refer in the written judgment to the date that the judgment becomes final. We don’t write in the written judgment “This judgment becomes final on the expiration of the period in which an appeal against the judgment to set aside such judgment may be filed.”
Because the Japanese CCP doesn’t require the judge to write about the date for the judgment to become final. And such a date can be recognized easily by the parties or the appointed representatives for the parties because it is stipulated in the CCP.
In Cambodia, the CCP of Cambodia doesn’t require the judge to write about the date for the judgment to become final. So you don’t need to write about such a date in the written judgment. But if you think that you had better refer to such a date in the written judgment for the convenience of the parties, you may refer to it. It’s up to Cambodian practice.
3-
If the party wants a certification of the date that the judgment has become final, the party may request delivery of certification of the date that the judgment has become final pursuant to Article 258(1).
I think you should not write in the written judgment the date that the judgment has become final because it may cause some confusion, in other words, if you write the date in one of the authenticated copy of the judgment, then there will be an authenticated copy of judgment with the date, an authenticated copy of judgment without the date and an original judgment without the date.
In Japanese practice, we don’t refer in the written judgment to the date that the judgment has become final.
In Japan, if the party wants a certification of the date that the judgment has become final, the party may request delivery of certification instead of referring in the written judgment to the date that the judgment has become final.
This certification is issued and delivered by the court clerk.

4-
When the judgment becomes final, a winner party usually has already received the authenticated copy of judgment because the authenticated copy of judgment shall be served on the parties within 2 weeks of the date of pronouncement of judgment (190). And the document to be attached to the motion for execution is not an original judgment but an authenticated copy of judgment (349).
But if the winner party lost the authenticated copy of judgment which had been served on him/her, s/he may ask court to issue the authenticated copy of judgment pursuant to Article 258(1).
The original judgment shall be kept by the court and shall not be delivered to the party because the court cannot issue an authenticated copy of judgment any longer unless the court keeps the original judgment.



.......................................................
 Law Journal of Cambodia(LJC) is a non-political and independent team who volunteer working for disseminating laws and information regarding development and human rights situation in Cambodia. All comment or idea of LJC cannot be claimed in front of court and other purpose. LJC just provide ways for people to understand the context of law and other issues. LJC wants people to understand the law and live in peaceful means. If you need inquiry, please drop your e-mail to cambodianlawjournal@gmail.com. Facebook: http://www.facebook.com/law.cambodia If you want to join with group to discuss law please link here: http://www.facebook.com/groups/405507152815204/ Welcome all comments on this blog ព្រឹតិ្តបត្រច្បាប់កម្ពុជា (ព ច ក)គឺជាក្រុមឯករាជ្យ និងមិនមែនជាបក្សនយោបាយ ទេ ជាក្រុមស្ម័គ្រចិត្តដែល ធ្វើការ​ សម្រាប់ធ្វើ ការផ្សព្វផ្សាយអំពីច្បាប់ និងព័តមាន ដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ រាល់មតិ យោបល់នៅក្នុងព្រឹត្តនេះមិនអាចយកទៅធើ្វជាអំណះ អំណាង ចំពោះមុខ តុលាការ រឺក្នុងគោលបំណងអ្វីផ្សេងទៀតឡើយ។ ព​ ច ក​ គ្រាន់ផ្តល់ នូ​វ​ចំណេះដឹងច្បាប់ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឌប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនលោក អ្នកចង់ដឹងព័តមានបន្ថែមអំពី ព ច ក សូមផ្ញើអីម៉ែលមកយើងខ្ញុំ។​ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៌រាល់មតិលំអដល់ ព ច ក៕

សំណួរចម្លើយពាក់ព័ន្ធនឹងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី


សំណួរចម្លើយពាក់ព័ន្ធនឹងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី
(ការចូលស្ថាពរនៃសាលក្រម រូបមន្តអនុវត្ត ការដកបណ្តឹងនៅក្នុងតំណាក់កាលនៃការទាញហេតុផល)

១-ពេលដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ ភាគីត្រូវសរសរពាក្យសុំទៅតុលាការដើម្បីអនុវត្ដនូវសាលក្រមនោះ តើ មានទម្រង់ច្បាស់លាស់ដែរឬទេសម្រាប់ភាគីលើបញ្ហានេះ?
២-ពេលដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរ តើចៅក្រមអាចសរសេរអំពីការចូលជាស្ថាពរនេះនៅលើសាលក្រម​នោះ ឬ ត្រូវសរសេរនៅលើក្រដាសមួយផ្សេងទៀតហើយភ្ផាប់នឹងសាលក្រមនោះតែម្ដង?
៣-      ដីការរក្សាការពារ (សម្រាប់ការអនុវត្ដចាស់ គេសរសេរថា ដីការនេះត្រូវអនុវត្ដភ្លាមៗ) តើនៅក្នុង ច្បាប់ ថ្មីនេះ គេសរសេរយ៉ាងម៉េដែរ? តើគេសរសេរ រូបមន្ដអនុវត្ដយ៉ាងម៉េច ពេលដែលភាគីស្នើសុំ ឱ្យអនុវត្ដ?
៤-      ពេលដែលភាគីសះជានឹងគ្នាមុនពេលទាញហេតុផលដោយផ្ទាល់មាត់ តុលាការត្រូវសរសេរអំពីអ្វី ភាគីព្ រមព្រៀងគ្នានៅក្នុងកំណត់ តើពន្ធពាក្យសុំនេះត្រូវសរសេរក្នុងកំណត់ហេតុ ឬ ក្រដាសផ្សេង?

ចម្លើយៈ
ចំណាំ មាត្រាដែលនិយាយខាងក្រោមនេះសំដៅទៅលើក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណីៈ
១- ពេលដែលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរភាគីដែលចង់អនុវត្ដសាលក្រមនោះ ត្រូវដាក់ពាក្យសុំផ្អែកលើមាត្រា ៣៤៩ កថាខណ្ឌទី១ ចំពោះទម្រង់សម្រាប់ភាគីដាក់ពាក្យសុំនេះមិនទាន់មាន​នៅឡើយទេ ប៉ុន្ដែត្រូវទម្រង់ នៃការសរសេរពាក្យសុំនេះត្រូវតែ ចូលក្នុងមាត្រា ៣៤៩ កថាខណ្ឌទី២។

២- ចំពោះការសរសេររូបមន្ដអនុវត្តវិញ មានចែងនៅមាត្រា ៣៤៩-២   នៅប្រទេសជប៉ុនយើងសរសេរ រូបមន្ដ​អនុត្ដនៅ​លើក្រដាសផ្សេងក្រៅពីសាលក្រម ប៉ុន្ដែ សម្រាប់ស្ថានភាពនៅកម្ពុជា ក្រឡាបញ្ផីអាច សរសេរនៅ​លើ សាលក្រមតែម្ដងក៏មិនអីដែរ ពីព្រោះក្នុងមាត្រា ៣៥៤-១ (ជានីតិវិធីមួយដាច់ដោយឡែក ផ្សេងមួយទៀត សម្រាប់ភាគី) ហើយមាត្រា ៣៥៤-២ មិនបានចែងច្បាស់លាស់អំពីរូបមន្ដអនុវត្ដទេ តែគ្រាន់ទុកសិទ្ធិ ឱ្យក្រឡា បញ្ផីជាអ្នកចាត់ចែងចំពោះរូបមន្ដនោះ។

៣- ដីការរក្សាការពារ យើងមិនចាំបាច់សរសេររូបមន្ដអនុវត្ដនៅលើដីការនោះទេ ប៉ុន្ដែមានករណីលើកលែង។ 

៤- ចំពោះការកាត់ពន្ធពាក្យសុំពេលដែលភាគីទាំងពីរសះជានឹងគ្នាមុនការទាញហេតុផលដោយផ្ទាល់មាត់ នោះចំពោះបញ្ហានេះ គេមិនចាំបាច់សរសេរអំពីពន្ធនេះនៅក្នុងកំណត់ហេតុទេគេគ្រាន់សរសេរនៅលើ ក្រដាសផ្សេងមួយពេលដែលភាគីសុំដកពន្ធពាក់កណ្ដាលវិញ។ ប៉ុន្ដែចំពោះខ្លឹមសារនៃមាត្រា ១១០​ មាត្រា១១៩ មិនបានចែងអំពីចំណុចនេះទេ ប៉ុន្ដែ យើងអាចសរសេរនៅក្នុងកំណត់ហេតុដែរ។ នៅប្រទេសជប៉ុន គេមិន ចាំបាច់សរសេរនៅក្នុងកំណត់ហេតុនោះទេ គឺគេសរសេរនៅក្នុងក្រដាសមួយ​ផ្សេង​ទៀត ដោយសារពន្ធនេះ មានលក្ខណៈស្មុគ្រស្មាញ ដូច្នេះយើងត្រូវការសរសេរឱ្យមានលក្ខណៈ​ច្បាស់លាស់ និង លំអិតនោះគេសរសេរ នៅក្នុងក្រដាស់មួយសន្លឹកផ្សេង ហើយគេយកក្រដាសនោះ​ទៅកិបភ្ផាប់ជាមួយសំណុំរឿង។


.......................................................
 Law Journal of Cambodia(LJC) is a non-political and independent team who volunteer working for disseminating laws and information regarding development and human rights situation in Cambodia. All comment or idea of LJC cannot be claimed in front of court and other purpose. LJC just provide ways for people to understand the context of law and other issues. LJC wants people to understand the law and live in peaceful means. If you need inquiry, please drop your e-mail to cambodianlawjournal@gmail.com. Facebook: http://www.facebook.com/law.cambodia If you want to join with group to discuss law please link here: http://www.facebook.com/groups/405507152815204/ Welcome all comments on this blog ព្រឹតិ្តបត្រច្បាប់កម្ពុជា (ព ច ក)គឺជាក្រុមឯករាជ្យ និងមិនមែនជាបក្សនយោបាយ ទេ ជាក្រុមស្ម័គ្រចិត្តដែល ធ្វើការ​ សម្រាប់ធ្វើ ការផ្សព្វផ្សាយអំពីច្បាប់ និងព័តមាន ដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ រាល់មតិ យោបល់នៅក្នុងព្រឹត្តនេះមិនអាចយកទៅធើ្វជាអំណះ អំណាង ចំពោះមុខ តុលាការ រឺក្នុងគោលបំណងអ្វីផ្សេងទៀតឡើយ។ ព​ ច ក​ គ្រាន់ផ្តល់ នូ​វ​ចំណេះដឹងច្បាប់ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឌប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនលោក អ្នកចង់ដឹងព័តមានបន្ថែមអំពី ព ច ក សូមផ្ញើអីម៉ែលមកយើងខ្ញុំ។​ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៌រាល់មតិលំអដល់ ព ច ក៕

Tuesday, January 15, 2013

Prime Minister of Cambodia wants Law to Stop Personal Insult



What is the nature of Law to Stop Personal Insult?
During speaking at a graduation ceremony at National Institute of Education, on January 14, 2013, Prime Minister Hun Sen suggested the National Assembly to adopt the law on Stop Personal Insult in order to put pressure against politicians who criticize against each other during forthcoming national election in July this year.
What is the background for Prime Minister to propose to draft this law? Is it necessary to have such law for this time? If it’s adopted this law, is it affect to freedom of expression which guaranteed by Cambodian Constitution or International Instruments or not?
It has many significant issues happening but it might happens upon the people who have opposite idea with him by attacking wording against him through media, audiovisual like internet, radio and so on. The opposition website like http://ki-media.blogspot.com/; https://www.facebook.com/KhmerIntelligence?fref=ts always criticizes and attack against Hun Sen by using the bad words—sell land to Vietnam or betray of nation etc. However, opposition people can spread their opinions through internet or little radio only because they have little space to do it. All broadcast system (TV and radio) included public and private stations are controlled by government. It might be said that it’s unfair for opposition persons who are shut their mouth to criticize against government’s officials in order to improve everything in the country.
A) Legal Basis
Even they have freedom to criticize against government; the opposition persons shall follow and respect the existent law in Cambodia such as Cambodia Constitution (CC). In article 41, CC state clearly that the people can use their freedom of expression to not affect other reputation, good traditional, PUBLIC ORDER and or national security. This article doesn’t state the type of person’s reputation should be protected. It can say that if someone insults someone about something which affect one’s reputation, it’s should be punished. The International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR), which Cambodia ratified, provide for the same freedom and limitations.  Article 19 states:
1. Everyone shall have the right to hold opinions without interference.
2. Everyone shall have the right to freedom of expression; this right shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of his choice.
3. The exercise of the rights provided for in paragraph 2 of this article carries with it special duties and responsibilities. It may therefore be subject to certain restrictions, but these shall only be such as are provided by LAW and are NECCESSARY:
(a) For respect of the rights or reputations of others;
(b) For the protection of national security or of public order (ordre public), or of public health or morals.
It’s every restrictive for government that wants to recreate one law to restrict the freedom of expression. If the new draft law adopted, it might contradict with international instrument.
What is Public Order?
There is no definition clearly within Cambodian Law System on this matter but it’s state in general comment of UN United Nations, Economic and Social Council, U.N. Sub-Commission on Prevention of Discrimination and Protection of Minorities, Siracusa Principles on the Limitation and Derogation of Provisions in the International Covenant on Civil and Political Rights, Annex, UN Doc E/CN.4/1984/4 (1984). It’s state that The expression "public order (ordre public)" as used in the Covenant may be defined as the sum of rules which ensure the functioning of society or the set of fundamental principles on which society is founded. Respect for human rights is part of public order (ordre public).
Public order (ordre public) shall be interpreted in the context of the purpose of the particular human right which is limited on this ground.
State organs or agents responsible for the maintenance of public order (ordre public) shall be subject to controls in the exercise of their power through the parliament, courts, or other competent independent bodies.”
Criminal Code
Derived from Cambodian Constitution, Criminal Code was adopted by National Assembly in 2009, which stated in article 305
In Criminal Code, Article 305:
All allegation or imputation in bad faith of an act that affects the honor or reputation of an individual(s) or institution is defamation.
Defamation committed by any of the following means shall be fined 100,000 riels to 10,000,000 riels:
                                  i.      words, regardless of nature, that are uttered in public place or in public meeting hall
                               ii.      letters or drawings, regardless of nature, that are circulated or disseminated among the public or exposed for viewing by the public
                             iii.      all telecommunication, audio-visual media for the public.

Can Prime Minister be targeted for public to criticize against him?
To address these conflicting issues, the Human Rights Committee issued a general comment No. 34 during its 102nd session July 11-29, 2011[1] that when a State party “imposes restrictions on the exercise of freedom of expression, these may not put in jeopardy the right itself” and “they must conform to the strict tests of necessity and proportionality.”  The comment states that all PUBLIC FIGURE, including those exercising the highest political authority such as HEAD OF STATE and GOVERNMENT, are legitimately subject to criticism and political opposition. You can see this comment in number 38 or you can click here to download this comment.
B) Maturity of politicians in Cambodia
Even some words are used to attack the state head but those are to improve the Cambodian development as well. Through Phnom Post newspapers quoted words from opposition party member that the head of government in Cambodia also ever use the bad words against opposition party members “We’ve heard from time to time language the prime minister has been using, like calling his opponents criminals, or dog, or cat, no brain – all kinds of words,”  But we don’t mind, as long as we can respond to that kind of language without facing serious consequences… Because you have a problem with freedom of expression in this country, when you set up another law to take people to court, you set up another law to summon restrictions of freedom of expression"
If the law are adopted it means that Cambodian politicians are not mature and they are not qualified to be representatives for Cambodian people. The civil society are not welcome this law because the powerless would be vulnerable, particularly the opposition.
By the ways “We have so many laws already; this is amid a criminalisation trend, so it’s another law,” said Yeng Virak, executive director of the Community Legal Education Center. “Millions of voters are the judge, not the courtroom. The people, they know good and bad behaviour of political leaders.”
Through the comment of Prime Minister who wanted to jail the person who use the bad words against him or other politicians. If this law is adopted, it also contradicts with national and international instrument which Cambodia ratified them such as Human Right Declaration of Human Right, ICCPR and so on.
Law Journal of Cambodia believe that through Prime Minister's comments should not be established such type of law, called "Law to Stop Personal Insult"



.......................................................
 Law Journal of Cambodia(LJC) is a non-political and independent team who volunteer working for disseminating laws and information regarding development and human rights situation in Cambodia. All comment or idea of LJC cannot be claimed in front of court and other purpose. LJC just provide ways for people to understand the context of law and other issues. LJC wants people to understand the law and live in peaceful means. If you need inquiry, please drop your e-mail to cambodianlawjournal@gmail.com. Facebook: http://www.facebook.com/law.cambodia If you want to join with group to discuss law please link here: http://www.facebook.com/groups/405507152815204/ Welcome all comments on this blog ព្រឹតិ្តបត្រច្បាប់កម្ពុជា (ព ច ក)គឺជាក្រុមឯករាជ្យ និងមិនមែនជាបក្សនយោបាយ ទេ ជាក្រុមស្ម័គ្រចិត្តដែល ធ្វើការ​ សម្រាប់ធ្វើ ការផ្សព្វផ្សាយអំពីច្បាប់ និងព័តមាន ដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ រាល់មតិ យោបល់នៅក្នុងព្រឹត្តនេះមិនអាចយកទៅធើ្វជាអំណះ អំណាង ចំពោះមុខ តុលាការ រឺក្នុងគោលបំណងអ្វីផ្សេងទៀតឡើយ។ ព​ ច ក​ គ្រាន់ផ្តល់ នូ​វ​ចំណេះដឹងច្បាប់ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឌប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនលោក អ្នកចង់ដឹងព័តមានបន្ថែមអំពី ព ច ក សូមផ្ញើអីម៉ែលមកយើងខ្ញុំ។​ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៌រាល់មតិលំអដល់ ព ច ក៕
Powered By Blogger