សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម

សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម

ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ថ្កោល​ទោស ចំពោះការបង្រ្កាប របស់សាលារាជធានី​ភ្នំពេញទៅលើក្រុម​បាតុករ​អហិង្សា កាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៣

       ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ​ធ្វើការលើកកំពស់សិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា​ ថ្កោល​ទោស ចំពោះការបង្រ្កាបយ៉ាងឃោរឃៅ​របស់សាលារាជធានី​ភ្នំពេញ ទៅលើក្រុម​បាតុករ​អហិង្សា ជាពិសេស ស្រ្តីអ្នកតវ៉ាមកពីសហគមន៍ បឹងកក់ បុរីកីឡា ព្រលានយន្តហោះ ៣៤៧ និង​អតីតសហគមន៍​បឹងកក់ ដែលបានធ្វើការទាមទារឲ្យមានដំណោះស្រាយដីធ្លី និង​ផ្ទះសំបែង​ឲ្យ​បានសមរម្យ និងឆាប់​រហ័ស​ដល់ពួកគាត់​ និងសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់​​ហិង្សា​គ្រប់​រូប​ភាព​ទៅលើ​អ្នក​តវ៉ា។​

       កាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៣ កន្លងទៅនេះ សហគមន៍បឹងកក់ បានធ្វើការទាម​ទារដោយអហិង្សាឲ្យ​រដ្ឋាភិបាលធ្វើការកំណត់ព្រំដី ១២.៤៤ ហិចតាឲ្យបានច្បាស់លាស់ និង ធ្វើការ​បញ្ចូល​គ្រួសារដែលបានកាត់ចេញចំនួន ៦១ គ្រួសារ ទៅក្នុងដី ១២.៤៤​ហិចតានេះ ឲ្យ​បានត្រឹមត្រូវ ជាពិសេស​ គឺទាមទារឲ្យមានការដោះលែងអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ពីពន្ធធានាគារ​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។ លោកស្រី ទេព វន្នី តំណាងសហគមន៍បឹងកក់បានមានប្រសាសន៍ថា “រហូតដល់​ពេលនេះ ពួកយើងនៅមិន ទាន់ដឹងថា កន្លែងណាគឺជាដី ១២.៤៤ ហិចតានៅឡើយទេ ហើយ គ្រួសារ ៦១ គ្រួសារនៅមិនទាន់បានប្លង់កម្មសិទ្ធិនៅឡើយទេ។ ហើយករណីបន្ទាន់​ដែលសហគមន៍​​យើងខ្ញុំចង់បានគឺ ការដោះលែងអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ពីពន្ធធានាគារ​ក្នុងពេល​ឆាប់ខាងមុខនេះ” ។

       ជាមួយគ្នានេះដែរ សហគមន៍បុរីកីឡា ទាមទារ​ឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​​ក្រុម​ហ៊ុន ផាន់ អ៊ីមិច គោរពកិច្ចសន្យា សាងសង់អគារពីរបន្ថែម ដើម្បីឲ្យពួកគាត់បានចូល​ទៅ​រស់​​នៅ​​​ឲ្យ​បាន​សមរម្យ បន្ទាប់ពីផ្ទះសម្បែងរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានក្រុមហ៊ុននេះ និងអជ្ញាធរ​កម្ទេច​ចោល កាលពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១២។ ​លោកស្រី ជុំ​ ង៉ាន់ មានមានប្រសាសន៍ដែរថា “រាល់ថ្ងៃពួក​យើង​ខ្លះរស់នៅក្រោម ជណ្តើរ និងខ្លះរស់នៅក្រោមតង់ ក្បែរគំនរសំរាម ហើយមាន​ការខ្វះខាត​ខ្លាំងណាស់”។រីឯសហគមន៍ព្រលានយន្តហោះ និង សហគមន៍​ ៣៤៧ ក៏ធ្វើការ​ទាមទារឲ្យសាលារាជធានីភ្នំពេញធ្វើការដោះស្រាយសំណងសមរម្យ​ ដល់ពួកគាត់នៅពេល​ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវការដីរបស់ពូកគាត់ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍។ ចំពោះអតីតអ្នកសហគមន៍បឹងកក់ធ្វើ​ការទាមទារនូវសំណងបន្ថែម​ បន្ទាប់ពីបានចាក់ចេញ​អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំដោយបង្ខំ។ លោកស្រី សៀ ណារ៉េត បានមានប្រសាសន៍ថា “ពួកយើងចាកចេញ គឺដោយការគំរាមពីអជ្ញាធរ ហើយពេលនោះផ្ទះរបស់ពួកយើងត្រូវបានក្រុមហ៊ុនបូមខ្សាច់ពន្លិច ពួកយើងគ្មានជំរើសទេ គឺក្រៅតែពីបង្ខំចិត្តទទួលយកសំណងដែលមិនសមរម្យនេះ។ ពេលនេះពួកយើងរស់នៅ​វេទនាណាស់ ដូចនេះ យើងត្រូវការឲ្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ ដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកយើង”។​

  ខណៈដែលក្រុមបាតុករ កំពុងធ្វើការតវ៉ាដោយអហិង្សា និង គ្មានអាវុធ ឬឧប្បករណ៍ប្រើ​ហិង្សាណាជាប់នឹងខ្លួន អាជ្ញាធរបានប្រើប្រាស់កម្លំាងសន្តិសុខ ប៉ូលីស និងក្រុមបង្រ្កាប ជាមួយ​នឹង​រថយន្តពន្លត់​អគ្គីភ័យចំនួន ៣ គ្រឿង បានបំបែកក្រុមអ្នកតវ៉ា ដោយបាញ់ទឹក​សំដៅទៅ​ក្រុមអ្នក​តវ៉ា ដោយគ្មាន​ប្រណី ដែលធ្វើឲ្យស្ត្រីអ្នកតវ៉ាមួយចំនួនរបូតសំលៀកបំពាក់ ខ្លះដួល និងរង​បួស។ ក្នុងនោះស្រ្តីអ្នកតវ៉ាចំនួន ៣ ​នាក់​បានដួល​សន្លប់ គឺអ្នកស្រី បូ ឆវី អ្នកស្រី ខែក ចាន់ស្មី និងអ្នកស្រី ង៉ែត ឃុន។​​

អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល សូមស្នើសុំដោយទទូចឲ្យអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ និង អជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ ធ្វើការដោះស្រាយបញ្ហារបស់សហគមន៍ទាំងអស់ខាងលើ ប្រកបដោយឆន្ទៈ ពិតប្រាកដ។ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៍ក្នុងការចូលរួម ជាអ្នកសង្កេតការណ៍ និង​ប្រឹក្សាយោបល់រាល់​ដំណាក់​កាល​​នៃការដោះស្រាយបញ្ហានីមួយៗ។

រាជធានីភ្នំពេញ, ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នំា ២០១៣

ព័ត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទង៖

·         លោក សុក សំអឿន ប្រធានសំរបសំរួលគណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម (CHRAC)

ទូរស័ព្ទលេខៈ  ០១២​ ៩០ ១១ ៩៩

·         លោក នី ចរិយា ប្រធានផ្នែកសើបអង្កេតសមាគមអាដហុក (ADHOC)

ទូរស័ព្ទលេខៈ ០១១ ២៧ ៤៩ ៥៩ 

·         លោក សៀ ភារម្យ នាយកលេខាធិការដ្ឋាន អង្គការក្រុមការងារពិសេសសិទ្ធិលំនៅឋាន (HRTF)

ទូរស័ព្ទលេខៈ ០៦០​ ៣១ ៣៤ ៥១

·         លោក សឺន ជុំជួន ប្រធានកម្មវិធីអង្គការ KKKHRDA

ទូរស័ព្ទលេខៈ  ០១១ ៩៩៤ ៣៩៥        

បទល្មើសញុះញង់ដោយផ្ទាល់

បទល្មើសញុះញង់ដោយផ្ទាល់

        តើបទល្មើសញុះញង់ដោយផ្ទាល់ខុសគ្នាពីការញុះញង់ដូចម្តេចខ្លះ?

 នៅក្នុងបទអត្ថាធិប្បាយពីមុន យើងបានពន្យល់ពីការញុះញង់ដែលជាផ្នែកមួយនៃ អំពើសមគំនិត។ ការញុះញង់ នោះគឺជាពាក្យដែលប្រើជាទូទៅ តែនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ គេប្រើពាក្យថា ការផ្តើមគំនិត ដែលឲ្យនិយមន័យ ដោយមាត្រា ២៨ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។

     ការញុះញង់នៅក្នុងមាត្រា ២៨ នេះមិនមែនជាបទល្មើសទេ តែជាអំពើមួយដែល   ជួយឲ្យកើតបទល្មើសមួយ ក្នុងខណៈដែលអ្នកញុះញង់នោះមិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើស នោះទេ។ ដូចយើងដឹងហើយថា ក្នុងគោលការណ៍ ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌទូទៅ បើគ្មានអំពើមួយ​ចូលទៅក្នុងធាតុផ្សំសត្យានុម័ត អំពើនោះមិនអាចកើតជា បទល្មើស មួយបានទេ។ ការញុះ​ញង់ ចូលក្នុងស្ថានការណ៍នេះ។ ដើម្បីឲ្យអ្នកញុះញង់ទទួលខុសត្រូវចំពោះបទល្មើសដែល កើតឡើង ច្បាប់ត្រូវតែដាក់ទណ្ឌកម្មអ្នកញុះញង់ ដូចអ្នកប្រព្រឹត្តដែរ តែគេមិនហៅការញុះ ញង់ជាបទល្មើសទេ។

       អ្វីដែលត្រូវចងចាំនោះគឺ ច្បាប់មិនផ្តន្ទាទោសដល់ការញុះញង់ណាដែលគ្មានបាន ផលនោះទេ។ មានន័យថា បើការញុះញង់មិននាំទៅដល់ការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬ ការប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តបទល្មើសទេនោះ ច្បាប់ក៏មិនផ្តន្ទាទោស ការញុះញង់នោះដែរ ទោះបីជា មតិសាធារណជនយល់ឃើញថាការញុះញង់នោះមិន សមស្របក្តី។ តាមទ្រឹស្តីនេះ ច្បាប់​ផ្តន្ទាទោស​ការញុះញង់បាន លុះត្រាតែអំពើដែលប្រព្រឹត្តដោយអ្នកទទួលការញុះ​ញង់​ជា​អំពើចូលជា បទល្មើសដែលត្រូវផ្តន្ទាដែរ ដូចជា ប្លន់ ឃាតកម្មជាដើម។

    ប៉ុន្តែ មានស្ថានការណ៍ខ្លះ អំពើដែលប្រព្រឹត្តដោយអ្នកទទួលការញុះញង់ជា អំពើដែលមិនអាចផ្តន្ទាទោសបាន ហើយអំពើញុះញង់នោះក៏ជាអំពើអាក្រក់ដែលត្រូវ​ចៀស​វាងដែរ។ ឧទាហរណ៍ លោក ក បញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យកុមារា ខ លេបថ្នាំសម្លាប់ខ្លួនឯង។ ក្នុង​ករណីនេះ កុមារា ខ ប្រព្រឹត្តអត្តឃាតកម្ម ហើយអត្តឃាតកម្មមិនមែនជាបទល្មើស​ដែល​ត្រូវផ្តន្ទាទោសទេ។ លោក ក ជាមនុស្សអាក្រក់ណាស់ តែបើតាមគោលការណ៍​ទូទៅនៃច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ គេមិន អាចដាក់ទោសលោក ក បានទេ ព្រោះអំពើអត្តឃាត​មិនអាចផ្តន្ទាទោសបាន។ ការនេះគេហៅថាភាពទាល់ ច្រកនៃច្បាប់។ ដូច្នេះ ពួកនីតិករ គឺអ្នកធ្វើច្បាប់(ដូចជាតំណាងរាស្ត្រ ឬរដ្ឋាភិបាល) ត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហា​នេះឲ្យចេញ។ ដំណោះស្រាយគឺបង្កើតបទល្មើសញុះញង់​ដោយឡែក​ពីគេ ដែលគេហៅថា បទល្មើស​ញុះញង់ដោយ​ផ្ទាល់។ នេះជាវិធីនៃនីតិកម្មបែបបារាំង។ ចំពោះបញ្ហាអត្តឃាតនេះ គេ​បង្កើត​បទល្មើសមួយឈ្មោះថា បទល្មើសញុះ​ញង់ដោយផ្ទាល់​ឲ្យធ្វើ​អត្តឃាត។ ជាទូទៅ បទល្មើសញុះញង់ដោយផ្ទាល់នេះមិនទាមទារឲ្យមានលទ្ធផលទេ ព្រោះ​បទល្មើស​បែប​នេះ​​ប្រកាន់យកវិធីទប់ស្កាត់។

ប្រសិនបើអ្នកចង់អានអត្ថបទនេះទាំងមូលសូមចូលទៅគេហទំព័រដើមគឺ www.facebook/pages/សេរីភាព-Sereipheap

អ្វីទៅជាការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ?

          ការបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ គឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ យោងតាមមាត្រា ៤១០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។​​ បទល្មើសនេះត្រូវផ្តន្ទាទោស ពី ៦ ខែ ដល់ ២ ឆ្នាំ និង ពិន័យ ជាប្រាក់ ពី ១ ​លាន​ទៅ ៤ លាន រៀល។

        តើបទល្មើសបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកដទៃ មានការទាក់ទងអ្វីដល់សេរីភាពនៃ ការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពក្នុងការនិយាយ?

          បើបទល្មើសនេះសុទ្ធសាធ វាគ្មានអ្វីទាក់ទងនឹងសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិឬការ និយាយស្តីទេ។  ប៉ុន្តែ បទល្មើសនេះអាចត្រូវបានប្រើដោយភាគីជម្លោះដើម្បីចោទប្រកាន់ គ្នា ដើម្បីបង្វែរដានពីការទាមទារសិទ្ធិដីធ្លី ឬ ការទាមទារផ្សេងទៀត ឲ្យទៅជាបទល្មើស មួយសាមញ្ញ ហាក់ដូចជាគ្មានទាក់ទងនឹងការទាមទារដើម។ ឧទាហរណ៍ សមាជិក សហគមន៍ជាច្រើន​ត្រូវបានគេរាយការណ៍មកថា ពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទបំផ្លិច បំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់ភាគី​ដែលខ្លួនកំពុងទាមទារឲ្យប្រគល់ដីមកឲ្យពួកគេវិញ។ ការចោទប្រកាន់នេះ កើតឡើង​ដោយសារសមាជិកសហគមន៍បានធ្វើបាតុកម្ម ហើយបាន ធ្វើឲ្យខូចខាត​ដំណាំដែលភាគី​ម្ខាងទៀត​បានដាំ ឬបានធ្វើឲ្យបាក់របង ឬមានការបំផ្លាញ គ្រឿងយន្តរបស់ភាគី​ម្ខាងទៀត។  ការទាមទារ​ជា​សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។ មានពេល ខ្លះ មានការខូចខាតបន្តិចបន្តួច ដើម្បីបង្វែរការទាមទារ ភាគីម្ខាងទៀតរិះរកមធ្យោបាយ ដើម្បីប្រែក្លាយ រឿងទៅជាព្រហ្មទណ្ឌ ដើម្បីឲ្យអ្នក​តវ៉ាជាប់​រវល់​នឹងរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំង នឹងសហសេវិក​របស់ខ្លួន។

  ចុះបើយើងបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិគេហើយ ម្តេចថា គេបង្វែររឿងមិនឲ្យសមាជិក សហគមន៍នោះបន្តការទាមទារ? តើនេះមានន័យថាអ្នកដែលបំផ្លាញចេះតែរួចខ្លួនទៅឬ?

       ការពិតអ្នកធ្វើខុសត្រូវតែទទួលទណ្ឌកម្មអញ្ចឹងមែន។ គេមិនត្រូវការពារអ្នកដែល ធ្វើខុសទេ។ ប៉ុន្តែ គេត្រូវគិតមួយរឿងៗ។ រឿងទាំងអស់មិនមែនសុទ្ធតែដូចគ្នាទេ ថ្វីបើមាន ការបំផ្លិច បំផ្លាញ ទ្រព្យសម្បត្តិមែន។

ប្រសិនបើលោកអ្នកចង់បានឯកសារនេះលំអិតសូមចូលទៅក្នុងគេហទំព័រដើមរបស់ម្ចាស់ អត្តបទ​គឺ https://www.facebook.com/pages/%E1%9E%9F%E1%9F%81%E1%9E%9A%E1%9E%B8%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%96-Sereipheap/142811009241761?fref=ts ឬ Download the whole document by clicking here

.......................................................
 Law Journal of Cambodia(LJC) is a non-political and independent team who volunteer working for disseminating laws and information regarding development and human rights situation in Cambodia. All comment or idea of LJC cannot be claimed in front of court and other purpose. LJC just provide ways for people to understand the context of law and other issues. LJC wants people to understand the law and live in peaceful means. If you need inquiry, please drop your e-mail to cambodianlawjournal@gmail.com. Facebook: http://www.facebook.com/law.cambodia If you want to join with group to discuss law please link here: http://www.facebook.com/groups/405507152815204/ Welcome all comments on this blog ព្រឹតិ្តបត្រច្បាប់កម្ពុជា (ព ច ក)គឺជាក្រុមឯករាជ្យ និងមិនមែនជាបក្សនយោបាយ ទេ ជាក្រុមស្ម័គ្រចិត្តដែល ធ្វើការ​ សម្រាប់ធ្វើ ការផ្សព្វផ្សាយអំពីច្បាប់ និងព័តមាន ដែលទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ រាល់មតិ យោបល់នៅក្នុងព្រឹត្តនេះមិនអាចយកទៅធើ្វជាអំណះ អំណាង ចំពោះមុខ តុលាការ រឺក្នុងគោលបំណងអ្វីផ្សេងទៀតឡើយ។ ព​ ច ក​ គ្រាន់ផ្តល់ នូ​វ​ចំណេះដឹងច្បាប់ និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឌប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនលោក អ្នកចង់ដឹងព័តមានបន្ថែមអំពី ព ច ក សូមផ្ញើអីម៉ែលមកយើងខ្ញុំ។​ យើងខ្ញុំសូមស្វាគមន៌រាល់មតិលំអដល់ ព ច ក៕

អ្វីទៅជាបទបរិហារកេរ្តិ៍? What is defamation offense?

          តើអ្វីទៅជាបទបរិហារកេរ្តិ៍? 

បរិហារកេរ្តិ៍ ជាមូលដ្ឋាន គឺជាការនិយាយ, ការសរសេរ, ឬគំនូរ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​​ដល់ កិត្តិយសអ្នក ដទៃ។

          ការបរិហារកេរ្តិ៍ក្លាយទៅជាបទល្មើសដែលអាចផ្តន្ទាទោសបាន លុះត្រាណាតែការ​បរិហារ​កេរ្តិ៍ នោះធ្វើជាសាធារណៈ។​  មានន័យថា ការបរិហារកេរ្តិ៍ត្រូវបានធ្វើនៅទីកន្លែង​សាធារណៈ ឬតាម មធ្យោ បាយណាមួយដែលពាក្យបរិហារកេរ្តិ៍នោះត្រូវបានឮឬឃើញ​សុះ​សាយ​ជាសាធារណៈ ដូចជា តាម កាសែត វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ឬអ៊ិនទែណែតជាដើម។ ពាក្យ​បរិហារកេរ្តិ៍នៅទីកន្លែងឯកជន មិនត្រូវបានផ្តន្ទា ទោសទេ។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ច្បាប់​ខ្មែរ​​មានតែបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ តែមិនបទ បរិហារកេរ្តិ៍ជាឯកជនទេ។

តាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌខ្មែរ បទបរិហារកេរ្តិ៍គឺជាបទល្មើសមជ្ឈិម តែមិនមានទោស​ពន្ធនាគារ​ទេ។​  អ្នកដែលជាប់ទោសពីបទបរិហារកេរ្តិ៍នេះគ្រាន់តែត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី មួយសែន រៀលទៅដប់លាន​រៀល និង​ត្រូវ​សង​សំណង​ខូច​ខាត​ដល់​ជន​ដែល​ត្រូវ​បរិហារ​កេរ្តិ៍​ប៉ុណ្ណោះ។  មាត្រា ៣០៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ចែងថា៖

គ្រប់ការអះអាងបំផ្លើស ឬ ការ​ទំលាក់​កំហុស​ដោយ​អសុទ្ធចិត្ត​លើ​អំពើ​ណា​មួយ​ដែល​​​នាំ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​កិត្តិយស​ឬ​កិត្តិស័ព្ទ​នៃ​បុគ្គល​ឬ​នៃ​ស្ថាប័ន​គឺ​ជា​ការ​បរិហារកេរ្តិ៍។

ត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី ១០០.០០០ (មួយសែន) រៀល ទៅ ១០.០០០.០០០ (ដប់លាន)​រៀល បទបរិហារកេរ្តិ៍ដែលប្រព្រឹត្តតាមមធ្យោបាយណាមួយ ដូច​តទៅ៖

១.         តាមសំដី ទោះ​ជា​ប្រភេទ​ណា​ក៏​ដោយ​ដែល​បញ្ចេញ​នៅ​ទី​សាធារណៈ​ ឬ​នៅ​ក្នុង​សាលប្រជុំសាធារណៈ។

២.        តាមលិខិត ឬគំនូរ ទោះ​ជា​ប្រភេទ​ណា​ក៏​ដោយ​ដែល​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៅ​ក្នុង​ចំណោម​​សាធារណជនឬដាក់តាំងឲ្យសាធារណជនមើល។

៣.        តាម​គ្រប់​មធ្យោបាយ​ទូរគមនាគមន៍​សោតទស្សន៍​សម្រាប់​សាធារណជន​។

តើគ្រប់ការបរិហារកេរ្តិ៍សុទ្ទតែត្រូវបានផ្តន្ទាទោសទាំងអស់ដែរឬទេ?

ពាក្យបរិហារកេរ្តិ៍ខ្លះអាចត្រូវអនុគ្រោះបាន ដោយ​សាររដ្ឋធម្មនុញ្ញនិង​ច្បាប់​ការពារ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​និយាយ ក្នុងការសរសេរ។  បទបញ្ញត្តិច្បាប់ស្តីពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ត្រូវថ្លឹង ថ្លែងសេរីភាព ក្នុងការ និយាយនិង​សរសេរ​ជាមួយនឹងការការពារកិត្តិយសរបស់បុគ្គល។

ដូច្នេះ ពាក្យខ្លះដែលចាត់ទុកថាបរិហារកេរ្តិ៍ អាចអនុគ្រោះពីការទទួលខុសត្រូវ​បាន​បើ ៖

១.       ការនិយាយឬការសរសេរនោះធ្វើឡើងដោយសុទ្ធចិត្ត

២       ការនិយាយឬការសរសេរនោះជាការពិត

៣.      ការនិយាយឬការសរសេរនោះជាសេចក្តីថ្លែងមតិ។

តើអ្វីទៅដែលហៅថា”សុទ្ធចិត្ត”?​

សុទ្ធចិត្ត តាមភាសាសាមញ្ញ គឺ​ជា​អ្វី​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ស្មោះ​សរ​គ្មាន​បង្កប់​នូវ​គំនិត​ទុច្ចរិត។  ក្នុងន័យនៃច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍ សុទ្ធចិត្ត​មាន​ន័យ​ជា​មូលដ្ឋាន​ថា​ជន​ដែល​ត្រូវ​ចោទ​ថា​បរិហារ​កេរ្តិ៍គេនោះ បានបន្លឺពាក្យធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសមនុស្សម្នាក់ទៀត ដោយសារ​គាត់ចង់ឲ្យអ្នកដទៃទៀតដឹងពី រឿងអ្វីមួយ តែ​គាត់​មិន​នឹក​ស្មាន​ថា​ពាក្យ​ដែល​បន្លឺ​នោះ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់ដល់កិត្តិយសមនុស្សម្នាក់ទៀត ឬ គាត់គ្មានចេតនាចង់បំផ្លាញមនុស្សនោះទេ។

ច្បាប់ខ្មែរយើងមិនបានកំណត់ថាកត្តាអ្វីខ្លះដែលហៅថាសុទ្ធចិត្តនោះទេ។ ប៉ុន្តែ តុលាការ​បារាំង បានកំណត់កត្តាបួនយ៉ាងដែលអាចយកមកពិចារណាថា តើពាក្យសំដី​មួយ​ជា​ពាក្យដែលបន្លឺឡើង ដោយសុទ្ធចិត្ត ឬ អសុទ្ធចិត្ត មានន័យថាចង់បំផ្លាញគេឬយ៉ាងណា។ កត្តាទាំងបួនយ៉ាងនោះគឺ ៖

១.       ជនដែលជាប់ចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ គ្មាន​ភាព​ជា​សត្រូវ​ជា​មួយ​នឹង​មនុស្ស​ត្រូវ​រង​ការ​បរិហារកេរ្តិ៍។​ នេះមានន័យថា ជន​ជាប់​ចោទ​មិន​មែន​និយាយ​បរិហារ​កេរ្តិ៍​មនុស្ស​ម្នាក់​ទៀត​ដោយសារតែខ្លួនស្អប់គាត់ ឬមាន​គំនុំ​ជា​មួយ​គាត់​ពី​មុន​ម​នោះទេ។

២       ពាក្យ​សំដី​ដែល​ជន​ជាប់​ចោទ​និយាយ ​ឬ​សរសេរ​នោះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​គោល​ដៅ​សមស្រប ដូចជាក្នុងគោលដៅចង់ឲ្យសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍​នឹង​បញ្ហា​អ្វី​មួយ​ដែលសំខាន់ ដល់សុខុមាលភាពរបស់សហគមន៍ ឬ សង្គម ឬ ប្រទេស។

៣.      ពាក្យ​សំដី​ដែល​ជន​ជាប់​ចោទ​បាន​និយាយ​ ឬ​សរសេរ​នោះ​ត្រូវ​បាន​គាត់​អង្កេត​ម៉ត់ចត់ ជាមួយប្រភព ឬឯកសារនានា គឺ​មិន​មែន​និយាយ ​ឬ​សរសេរ​តាម​ការ​នឹក​ស្រម័យ របស់ ខ្លួននោះឡើយ។ ឧទាហរណ៍ អ្នក​កាសែត​មុន​នឹង​សរសេរ​អត្ថបទមួយ គាត់បាន ព្យាយាម រកប្រភពមួយចំនួនដើម្បីបញ្ជាក់លើ​ព័ត៌មាន​របស់​គាត់។ ការពិត ទោះ​បី​គេ​ព្យាយាម​រក​ប្រភព​បាន​ច្រើន​មក​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ណា​​ក្តី ពេលខ្លះ ព័ត៌មាន​ដែល​ផ្សាយ​នោះ​នៅ​តែ​មិន​ពិត​ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់កិត្តិយសអ្នកដទៃ។ ទោះជាយ៉ាង ណាក្តី ក្នុងករណីបែបនេះ អ្នក​កាសែត​នោះនៅទទួលបានទទួលគុណប្រយោជន៍ ពីកត្តាមួយ នៃបណ្តាកត្តាសុទ្ធចិត្តដែរ។

៤.       ពាក្យ​សំដី​ដែល​ជន​ជាប់​ចោទ​បាន​និយាយ​ឬ​សរសេរ​នោះ​មាន​តុល្យភាព​ឬ​មានការថ្លឹង​ថ្លែង។ នេះមានន័យថា គាត់មិនមើលតែមួយជ្រុងនៃព័ត៌មានទេ គាត់ត្រូវបង្ហាញគ្រប់​ជ្រុង ​ជ្រោយ នៃព័ត៌មាន។ ឧទាហរណ៏ អ្នក​កាសែត​ដែល​រាយការណ៏ពីអំពើពុករលួយ​ នៃមន្ត្រីរាជការណា ម្នាក់ ត្រូវ​បង្ហាញ​ពី​ព័ត៌មាន​ដែល​ផ្តល់​ឲ្យ​ដោយ​មន្ត្រី​នោះ​ដែរ​ដើម្បី​ឲ្យ​គាត់​​មាន​ឳកាស​បំភ្លឺ​ពី​ករណី​របស់​គាត់​ដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​ ការប្រើសំដីត្រូវឲ្យល្មម គឺ​មិន​ត្រូវ​ហក់​ចូល​ក្នុង​ការ​សន្និដ្ឋាន​ថា​អ្នកនេះជាឧក្រិដ្ឋជន ឬ ជាជនក្បត់ជាតិនោះទេ។

តើពាក្យពិតជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែរឬទេ?

ជាចំណុចគោល អ្វីដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសអ្នកដទៃជាការបរិហារកេរ្តិ៍។ តែច្បាប់​អនុគ្រោះ ដល់អ្នកនិយាយការពិត ទោះ​បី​ពាក្យ​ដែល​បន្លឺ​ឡើង​នោះ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​កត្តិយសអ្នកដទៃ​ក៏ដោយ។ មាន​ន័យ​ថា​ច្បាប់​មិន​ផ្តន្ទាទោស​អ្នក​ដែល​និយាយ​ឬ​សរសេរ​​ការពិត នោះទេ។

តើការនិយាយឬសរសេរសំដែងមតិជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដែរឬទេ?

រដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្មែរ មាត្រា ៤១ ធានាសេរីភាពក្នុងការសំដែងមតិ។ ដូច្នេះ ច្បាប់ក៏មិនដាក់​​ទោស​ ចំពោះការថ្លែងមតិដែរ។ បើក្រឡេកមើលមាត្រា ៣០៥ ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ អំពីបទបរិហារ ​កេរ្តិ៍សាធារណៈ មាត្រានេះផ្តន្ទាទោសតែការថ្លែងពី ”អំពើ” គឺអ្វីដែលបានធ្វើ ឬ​ព្រឹត្តិការណ៏​ណា​មួយ​ដែល​បាន​​កើតឡើង តែមិនបានផ្តន្ទាទោសការថ្លែងមតិទេ។

មានសំណួរចោទសួរថាអ្វីជា “អំពើ”  អ្វីជា ”មតិ”?

អំពើកើតឡើងដោយមនុស្សធ្វើ និយាយ​រួម​គឺ​ជា​ព្រឹត្តិការណ៏​កើត​ឡើង​ដោយ​ស្នា​ដៃ​អ្នក​ណាមួយ ​(យើងមិននិយាយពីបាតុភូតធម្មជាតិនៅទីនេះទេ)។ ដូច្នេះ ព្រឹត្តិការណ៏​ជា​អ្វី​ដែល​យើង អាច ផ្ទៀងផ្ទាត់​បានថា វាពិតជាបានកើតឡើងមែន ឬពិត​ជា​មិន​បាន​កើត​ឡើង​ទេ។  មតិ​មិន​មែន​ជា​ព្រឹត្តិការណ៏ទេ។ មតិ​ជា​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​មនុស្ស​ម្នាក់​លើ​បញ្ហា​ណា​មួយ​ឬលើព្រឹត្តិការណ៍ណា មួយ។ ដូច្នេះ គេមិន​អាច​ ថាមតិមួយពិត ឬមិនពិតទេ តែ​គេ​អាច​និយាយថា “មតិរបស់លោកអាច ទទួលយកបាន ឬមិន​អាច ទទួល យក បាន” “មតិ​របស់​លោក​សមរម្យដែរ” ឬ “មតិរបស់លោកមិន សមរម្យទេ”។

ឧទាហរណ៍នៃ ”អំពើ” ៖ កាលពីខែមិនា​ព្រះ​រាជអាជ្ញា​នៃ​តុលាការ​ខេត្ត​ព្រះ​សីហនុ​បានទៅ​ អនុវត្ត​​សាល ក្រមបណ្តេញអ្នកភូមិទឹកផុស។

ឧទាហរណ៍នៃ “មតិ” ៖ ការ​បណ្តេញ​អ្នក​ភូមិ​ទឹក​ផុស​ចេញ​ពី​ភូមិ​ជា​ការ​មិនសមរម្យ ព្រោះគាត់​បាន រស់នៅលើទឹកដីនេះយូរហើយ។

អំពើ៖ គេ​អាច​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​បាន​ថា​ការ​បណ្តេញ​ចេញ​បាន​កើត​ឡើង​ពិត​មែន​នៅ​កែវផុស​ ព្រោះគេ​អាច​ មើលតាមរបាយការណ៍សារពត៌មាន ឬចុះទៅពិនិត្យផ្ទាល់ដល់ទីកន្លែង។

មតិ ៖ នេះជាមតិរបស់មនុស្សម្នាក់ ថាការបណ្តេញចេញនេះមិនសមរម្យ។ មនុស្ស​ខ្លះថា​មិន សមរម្យ បើគិតទៅតាមការកាន់កាប់ដីយូរមកហើយ​ រីឯ​មនុស្ស​ខ្លះ​ទៀត​ថា​សមរម្យ​ បើ​យោង​ទៅតាម​ការ​សំរេចរបស់ សាលក្រមតុលាការ។ មនុស្ស​ពីរ​នាក់​អាច​មើល​រឿង​តែ​មួយ​តែ​ឃើញខុសគ្នា ទៅតាម​ការ​យល់ឃើញរបស់ខ្លួន។

តើអ្នកណាខ្លះដែលអាចដាក់ពាក្យបណ្តឹងពីបទបរិហារកេរ្តិ៍បាន?

អ្នកដែលអាចប្តឹងមនុស្សម្នាក់ទៀតពីបទបរិហារកេរ្តិ៍បាន លុះត្រាតែជននោះយល់​ឃើញ​ថា កតិ្តយស របស់ខ្លួនត្រូវបានប៉ះពាល់។ ថ្វីបើបទបរិហារករ្តិ៍ ស្ថិតក្នុងចំណោមបទ​ល្មើស​ព្រហ្មទណ្ឌ ព្រះរាជ​អាជ្ញាមិន អាចផ្តើមបណ្តឹងនេះដោយឯកឯងបានទេ។ កង​នគរបាល​​ក៏មិនអាចប្តឹងអ្នកណាម្នាក់​ ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ជំនួស ឲ្យជនរងគ្រោះពីបទ​បរិហារកេរ្តិ៍​បាន​ដែរ។ បណ្តឹងត្រូវតែចេញផ្ទាល់ពីជនរង​គ្រោះ។

តើពេលណាកិត្តិយសរបស់អ្នកណាម្នាក់ត្រូវបានប៉ះពាល់?

កិត្តិយសត្រូវបានប៉ះពាល់នៅពេល ពាក្យសំដីដែលប្រើនោះធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះនោះ ចុះថយ ឬបាត់បង់ការរាប់អានពីសង្គម បាត់បង់ឳកាសការងារ ឳកាសសេដ្ឋកិច្ច។ល។ ឧទាហរណ៍ ការ​និយាយ​ថាហាងទំនិញមួយលក់របស់ក្លែងក្លាយ ធ្វើឲ្យម្ចាស់ហាងនោះបាត់​បង់​នូវអតិថិជន របស់គេ។ ការនិយាយថាអ្នកណាម្នាក់ជាឧក្រិដ្ឋជន ជាមនុស្សពុករលួយ ធ្វើឲ្យជននោះបាត់បង់ ការរាប់អានពីអ្នក​ដទៃ ធ្វើឲ្យសង្គមស្អប់ខ្ពើម ឬបាត់បង់ការងារ។

International Principles Protecting Civil Society

International Principles Protecting Civil Society

To protect civil society organizations (CSOs) from the application of the legal barriers described in this Report, this section seeks to articulate principles that govern and protect CSOs from repressive intrusions by government.

Principle 1: The Right to Entry (Freedom of Association)

(1) International law protects the right of individuals to form, join, and participate in civil society

organizations.

(a) Broad scope of right. Freedom of association protects the right of individuals to form

trade unions, associations, and other types of CSOs.

(b) Broadly permissible purposes. International law recognizes the right of individuals, through CSOs, to pursue a broad range of objectives. Permissible purposes generally embrace all “legal” or “lawful” purposes and specifically include the promotion and protection of human rights and fundamental freedoms.

(c) Broadly eligible founders. The architecture of international human rights is built on the premise that all persons, including non-citizens, enjoy certain rights, including the freedom of association.

(2) Individuals are not required to form a legal entity in order to enjoy the freedom of association.

(3) International law protects the right of individuals to form a CSO as a legal entity.

(a) The system of recognition of legal entity status, whether a “declaration” or

“registration/incorporation” system, must ensure that the process is truly accessible, with clear, speedy, apolitical, and inexpensive procedures in place.

(b) In the case of a registration/incorporation system, the designated authority must be guided by objective standards and restricted from arbitrary decision making.

Principle 2: The Right to Operate Free from Unwarranted State Interference

(1) Once established, CSOs have the right to operate free from unwarranted state intrusion or

interference in their affairs. International law creates a presumption against any regulation or

restriction that would amount to interference in recognized rights.

(a) Interference can only be justified where it is prescribed by law and necessary in a democratic society in the interests of national security or public safety, public order, the protection of public health or morals, or the protection of the rights and freedoms of others.

(b) Laws and regulations governing CSOs should be implemented and enforced in a fair, apolitical, objective, transparent, and consistent manner.

(c) The involuntary termination or dissolution of a CSO must meet the standards of  international law; the relevant government authority should be guided by objective  standards and restricted from arbitrary decision making.

(2) CSOs are protected against unwarranted governmental intrusion in their internal governance

and affairs. Freedom of association embraces the freedom of the founders and/or members to regulate the organization’s internal governance.

(3) Civil society representatives, individually and through their organizations, are protected

against unwarranted interference with their privacy.

Principle 3: The Right to Free Expression

(1) Civil society representatives, individually and through their organizations, enjoy the right to

freedom of expression.

(2) Freedom of expression protects not only ideas regarded as inoffensive or a matter of

indifference but also those that offend, shock, or disturb, since pluralism and the free flow of

ideas are essential in a democratic society. CSOs are therefore protected in their ability to speak

critically about government law or policy, and to speak favorably about human rights and fundamental freedoms.

(3) Interference with freedom of expression can only be justified where it is provided by law and

necessary for respect of the rights or reputations of others; or for the protection of national

security or of public order (ordre public), or of public health or morals.

Principle 4: The Right to Communication and Cooperation

(1) Civil society representatives, individually and through their organizations, have the right to

communicate and seek cooperation with other representatives of civil society, the business

community, and international organizations and governments, both within and outside their

home countries.

(2) The right to receive and impart information, regardless of frontiers, through any media,

embraces communication via the Internet and information and communication technologies

(ICTs).

(3) Individuals and CSOs have the right to form and participate in networks and coalitions in

order to enhance communication and cooperation, and to pursue legitimate aims.

Principle 5: The Right to Freedom of Peaceful Assembly

(1) Civil society representatives, individually and through their organizations, enjoy the right to

freedom of peaceful assembly.

(2) The law should affirm a presumption in favor of holding assemblies. Those seeking to

assemble should not be required to obtain permission to do so.

(a) Where advance notification is required, notification rules should not be so onerous as

to amount to a requirement of permission or to result in arbitrary denial.

(b) The law should allow for spontaneous assembly as an exception to the notification

requirement, where the giving of notice is impracticable.

(3) The law should allow for simultaneous assemblies or counter-demonstrations, while

recognizing the governmental responsibility to protect peaceful assemblies and participants in

them.

(4) Interference with freedom of assembly can only be justified where it is in conformity with the

law and necessary in a democratic society in the interests of national security or public safety,

public order (ordre public), the protection of public health or morals, or the protection of the

rights and freedoms of others.

Principle 6: The Right to Seek and Secure Resources

Within broad parameters, CSOs have the right to seek and secure funding from legal sources,

including individuals, businesses, civil society, international organizations, and intergovernmental organizations, as well as local, national, and foreign governments.

Principle 7: State Duty to Protect

(1) The State has a duty to promote respect for human rights and fundamental freedoms, and the

obligation to protect the rights of civil society. The State’s duty is both negative (i.e., to refrain

from interference with human rights and fundamental freedoms), and positive (i.e., to ensure

respect for human rights and fundamental freedoms).

(2) The State duty includes an accompanying obligation to ensure that the legislative framework

relating to fundamental freedoms and civil society is appropriately enabling, and that the

necessary institutional mechanisms are in place to ensure the recognized rights of all individuals.

The furthermore information, please link to original website: http://www.icnl.org/research/journal/vol14iss3/v14n3%20final.pdf

NGO Law Monitor: Cambodia

Introduction

Cambodia is an example of a post-conflict society in which traditional forms of civil society organizations (CSOs) were devastated and then re-emerged in new forms as part of the reconstruction process. CSOs include Buddhist institutions, trade unions, media associations and non-governmental organizations (NGOs). In 1989 the first humanitarian international NGOs (INGOs) arrived and the establishment of local NGOs soon followed.

The Royal Government of Cambodia (RCG) and development partners recognize that NGOs and INGOs have made an important contribution to rehabilitation, reconstruction and development for the past 30 years. NGOs are viewed as important partners in the delivery of basic social services. Formally the RCG has a number of mechanisms that involve NGOs in national development strategy formulation and policy implementation and dialogue. In practice, however, NGOs have limited influence on government strategy and policy and limited space for dialogue.

Beyond the service provision sphere, the environment for NGOs is very different. NGOs involved in advocacy, legal rights and human rights are seen by the RCG as unwanted opposition and the environment for their activity is restrictive. The power of the Cambodian People’s Party (CPP) is increasing and the Cambodian State is becoming increasingly authoritarian. There is widespread concern from NGOs and other stakeholders on key issues relating to the increased violation of land rights and the restriction of fundamental human rights, such as the freedom of expression and freedom of assembly. Human rights defenders are continually the target of threats and attacks. The recent UN UPR submissions and outcomes document this. (December 2009 www.upr-info.org/-Cambodia-.html).

Currently the legal framework in Cambodia is governed by the Constitution, but there are no specific implementing laws. There are different registration requirements for INGOs and NGOs. INGOs are required to conclude a Memorandum of Understanding with the Ministry of Foreign Affairs and an administrative order requires local NGOs to register with the Ministry of the Interior. The current legal framework is open to discretion and its implementation saddled by a weak understanding of the concept of civil society. There is no effective judiciary or effective rule of law in Cambodia. The RCG has recently taken the unprecedented step of including civil society leaders within the scope of the newly enacted Anti-Corruption Law, by requiring them to disclose assets.

On December 15, 2010, a draft Law on NGOs/Associations, prepared by an inter-ministerial committee, was made public. Following a public consultation meeting in January 2011 and a critical advocacy campaign led by Cambodian organizations, the Government of Cambodia released a second, revised draft Law in late March and a third version in July. The Ministry of Interior is reportedly now working on a fourth version of the draft Law.

Furthermore information, please link to original source: http://www.icnl.org/research/monitor/cambodia.html

Human Rights Defenders and Activists Under Fire in Cambodia

On 30 April 2013, ADHOC organized a press conference on threats to Human Rights Defenders and Activists. The following statement was issued on this occasion.

Statement

Human Rights Defenders and Activists Under Fire in Cambodia 

Phnom Penh, 30 April 2013 — The Cambodian Human Rights and Development Association (ADHOC) is gravely concerned at the increase in threats and intimidation of Human Rights Defenders (HRDs) and activists in the last three months. So far in 2013, 48 HRDs and activists have been threatened for their work relating to the protection of environmental and natural resources, according to ADHOC’s research. Activists working to counter illegal logging have been particularly targeted.

Those working to protect poorer Cambodians against rights abuses have repeatedly found themselves threatened and intimidated by the authorities, often at the bequest of rich and well-connected business figures. In 2012, ADHOC found that there were 238 HRDs facing judicial harassment. Thus far in 2013, there have been 46 new cases of judicial harassment of community activists and representatives. In addition, two ADHOC staff members are currently under investigation in an act of intimidation by local and provincial authorities.

Those threatened have not had any protection offered from the authorities. Rather, threats and intimidation have come from officials, including local, provincial and judicial authorities. This is in violation of Cambodia’s international obligations, including Article 2 of the Universal Declaration of Human Rights (UDHR) and the Declaration on Human Rights Defenders. HRDs and activists are also protected under domestic law, specifically under Articles 231-4 of the Penal Code.

Besides those who have faced threats this year, other activists have charges outstanding against them. They face charges such as destruction of private property, incitement, disinformation, defamation, and using violence.

It is clear that in many cases complaints made by HRDs to the local authorities regarding rights violations and encroachment on natural resources have been ignored and no measures have been taken to halt them when the abuses have been committed by the rich and powerful. Indeed, in many cases the relevant state institutions and local authorities have been complicit in the abuses made by private companies for their own individual benefit. They have systematically supported powerful parties’ claims over the victims’ interests.

ADHOC urges the Royal Government of Cambodia to respect human rights in the country and cooperate with HRDs and activists in their work to promote and protect these rights as recognized under national and international law.

For more information, please contact:

Mr. Ny Chakrya, Head of Human Rights and Legal Aid Program: 011 274 959

Mr. Latt Ky, Head of Land and Natural Resources Rights Program: 012 828 411

Mr. Nicolas Agostini, Technical Assistant: 078 405 024

Mr. Neil Loughlin, Technical Assistant: 092 648 318